Jugosławia – nazwa państwa narodów południowosłowiańskich , używana do 1918 r.
jako koncepcja polityczna, od 1918 dla następnie od 1929 r. już oficjalne
dla Królestwa Jugosławii,
od 1945 r. Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii, a po jej rozpadzie
(w latach 1991–1992) dla Federalnej Republiki Jugosławii będącej federacją
Serbii i Czarnogóry – do 2003.
****
Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców .
Powstało w wyniku zjednoczenia narodów południowych Słowian
pod koniec I wojny światowej
1917 -deklaracja unii Serbów,Chorwatów i Słoweńców na wyspie Korfu.
Przewodniczący Komitetu Jugosłowiańskiego, Ante Trumbić i premier Serbii Nikola Pašić
, podpisali na wyspie Korfu deklarację o zjednoczeniu Słowian południowych w niezależnym
królestwie pod panowaniem dynastii Karadziordziewiciów.
29 X 1918 -proklamacja Państwa Słoweńców,Chorwatów i Serbów w krajach byłej
monarchii austro-węgierskiej
24 XI 1918 - połączenie z Serbią
26 XI 1918- z Czarnogórą
1 XII 1918 proklamacja Królestwa Serbów Chorwatów i Słoweńców
( Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca, Краљевина Срба, Хрвата и Словенаца)
nieoficjalnie nazywane „Jugosławią”
Stolicą Królestwa SHS został Belgrad – wcześniej stolica Królestwa Serbii.
obejmowało 2 dawne królestwa Serbię i Czarnogórę, Macedonię uważaną z obszar serbski oraz ok. 20% byłej monarchii austro -węgierskiej Chorwację, Słowenię,Bośnię i Hercegowinę, częściowo Dalmację, Karyntię i Wojwodinę.
Granicę z Austrią ustanowiono w 1920 r po plebiscycie w Karyntii.
Z Włochami konflikty militarne dotyczące Kvarneru,Rijeki i Zadaru formalnie zakończono traktatem pokojowym w Rapallo (12 XI 1920 r ) praktycznie w 1924 r.
Od 3 października 1929 r - Królestwo Jugosławii .
Mi 228
26 sierpnia 1939 – ustanowienie autonomicznej Banowiny Chorwacji o szerokim zakresie
samorządu. .Powierzchnia - 65.456 km²
6 kwietnia 1941 agresja niemiecko-włoska , następnie okupacja i podział Jugosławii.
1 maja 1941 -Niemcy anektowały północną Słowenię i okupowały Serbię.
Włochy anektowały południową część Słowenii ,większą część wybrzeża Dalmacji a zachodnią
Macedonię i Kosowo włączyły do okupowanej przez siebie Wielkiej Albanii.
Węgry anektowały Baczkę, Baranję Prekomurje i Medjimurie.
Bułgaria-większą część Macedonii i skrawek wschodniej Serbii.
- 14 maja 1941
W Chorwacji i przyłączonej Bośni i Hercegowinie utworzono 10 kwietnia 1941
Niezależne Państwo Chorwackie Nezavisna Država Hrvatska, pod protektoratem Włoch i Niemiec
W 1943– po kapitulacji Włoch Niemcy obejmują ich miejsce
na terenach okupowanych i anektowanych;
Chorwacja anektuje tereny Dalmacji zajmowane wcześniej przez Włochy
Okupacja bułgarska zastąpiona została 8 IX 1944 r niemiecką.
Królewski rząd działał na emigracji (Grecja ,następnie Londyn)
Kraj był terenem intensywnych walk partyzanckich do wyzwolenia w 1944-45.Partyzanci dzielą
się na dwie formacje: serbskich czetników pod dowództwem Dragoljuba Mihailovicia, uważających
się za wojsko królewskie, oraz komunistycznych partyzantów Josipa Broza Tity.
Partyzanci królewscy i komunistyczni zajadle się zwalczają, a z obiema formacjami walczą chorwaccy
ustasze i serbscy domobrani. W ten sposób wojna partyzancka staje się wkrótce wojną domową.
Jugosławia jako jedyny kraj w Europie wyzwoliła się samodzielnie.
Kwiecień-maj 1945 – w końcowym okresie II wojny światowej partyzantka komunistyczna
, wykorzystując obecność wojsk sowieckich i poparcie Stalina, obejmuje faktyczną władzę w Jugosławii.
1945 utworzenie Federacyjnej Ludowej Republiki Jugosławii.
29 listopada 1945 – Konstytuanta znosi monarchię i ogłasza Jugosławię republiką federacyjną.
Stan ten potwierdza republikańska konstytucja z 31 stycznia 1946
Formalnie państwo to zostało proklamowane w 1943 r. jako Demokratyczna Federacyjna Jugosławia(Demokratska Federativna Jugoslavija ).
******
1954 -zakończenie sporu z Włochami o Triest
Wolne Terytorium Triestu.
Od 1963 -Socjalistyczna Federacyjna Republika Jugosławii
(Socijalistička federativna republika Jugoslavija)
(federacja 6 republik - Serbii (z 2 okręgami autonomicznymi Wojwodiną i Kosowem-Metohią),
Chorwacji, Słowenii, Bośni i Hercegowiny, Macedonii i Czarnogóry.
Od 1991 -rozpad państwa na szereg państw narodowych
i wojna domowa.
27 IV1992 - formalne proklamowanie Federalnej Republiki Jugosławii (Savezna Republika Jugoslavija) („trzeciej Jugosławii”) obejmującej Serbię i Czarnogórę -102 350 km².
4 lutego 2003 r. – Federalna Republika Jugosławii została rozwiązana,
a w jej miejscu powstało
państwo związkowe nazwane Serbią i Czarnogóra (Srbija i Crna Gora)
3 czerwca 2006 r doszło do pokojowego rozpadu Federacji Serbii i Czarnogóry
powstały odrębne państwa – Czarnogóra i
Serbia.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz