poniedziałek, 28 listopada 2022

Morawy cz.2

                             Słowacja Morawska -SlováckoMoravské Slovácko

               Region etnograficzny zlokalizowany na południowym wschodzie Moraw, 

                                przy granicy ze Słowacją i Austrią.

                                                  

                                        

             Naturalne granice tworzone są od północy grzebieniem gór Chřiby i Ždánický les, 

          na południowym-wschodzie pasmem gór Białe Karpaty (Bílé Karpaty) i bieg rzeki Morawy 

                    na pograniczu Moraw i Słowacji, na południu granicę stanowi rzeka Dyje.

                                                                                

                                   

                                                         Zajmuje obszar 2500-3000 km²

                                        Centralnym miastem regionu jest Uherské Hradiště

                                                           położone nad rzeką Morawą .

                                          

                          Inne ważne miasta to Uherský Brod , Břeclav , Hodonín , Strážnice i Kyjov

                                


                                                                       ******
                                                                                                            

                        Do dziś  region zachował różnorodną kulturę, tradycje i dialekty.

                Podstawą etnograficznego wytyczenia Slovácka, które zakończono dopiero w XX w,

                            była głównie analiza używanego tu dialektu , który jest związany 

                                           głównie ze słowackim   i staroczeskim

                         ( mieszkańcy mają korzenie zarówno czeskie, jak i słowackie)

                                        

                           

                                     Są tu bardzo rozwinięte  tradycje winiarskie

                               Morawski region winiarski (cz. vinařská oblast Morava) 

                                          podregion:   Morawskosłowacki (Slovácká)     

                                                         

                                                                        ******    

                               We wczesnym średniowieczu znajdowało się tu centrum 

                                         państwa wielkomorawskiego ( Velká Morava) 

 

                                             Od XII  część margrabstwa morawskiego

                                            1228   - prawa miejskie dla  Hodonina                    

                                            1257 - założenie miasta   Uherské Hradiště.

                                            1272 - prawa miejskie   Uherský Brod

                                             1515- prawa miejskie otrzymuje  Kyjov

 

      .                             
                                                         1348 - 1860   okręg  Hradištsko

                                                     

                                                                             *****

                         Od 1868  powiaty Uherské Hradiště ( Ungarisch Hradisch)  

                       , Uherský Brod ( Ungarisch Brod), Kyjov (Gaya) , Hodonín (Göding                           

                                                 w   margrabstwie  morawskim                                                        

                                     1918 - w granicach  Czechosłowacji

                    Od  1948 r.   większość terytorium Slovacka w   kraju   Gottwaldowskim

                                          ( kraj Gottwaldovský)


                 1960 r. całe Slovacko stała się częścią regionu południowomorawskiego 

                                                          ( kraj Jihomoravský )

                     , podzielonego między powiaty  Hodonín , Uherské Hradiště 

                                             oraz części powiatów Břeclav i Zlín 

 

                      W 2000 r.   Slovácko zostało z grubsza podzielone na pół między kraje 

                                                południowomorawski i zliński                                                              

                      

                                                                     *****

                                                          Znaczki pocztowe

                                                                       Austria

                                                                       1850-1918

                                                                         ********

                                                                  Czechosłowacja

                                                               1918-1939,1945-1992

                           Velehrad położony jest w dolinie Morawy, u podnóża wzgórz Chřiby

                                       6 km na północny zachód od Uherskégo Hradištia

                Na podstawie podobieństwa nazw bywał dawniej błędnie kojarzony z Weligradem –

                                    stolicą słowiańskiego państwa wielkomorawskiego, 

                  którego ówczesny władca, Rościsław, sprowadził misjonarzy Cyryla i Metodego

                                                                            *****

                                                   


                                                                           *******

                                                            Tomáš Masaryk (1850-1937)

                                          Urodził się  w mieście Hodonín na Morawach
                                   Prezydent Czechosłowacji   14.XI.1918 - 14.XII.1937 r

                                                                               ****

                                                                                       

                                                         

                                    


                                                         


                                                                          *****

                                                          Protektorat Czech i Moraw

                                                                    1939-1945




                                                                    ***********

                                                                Republika Czeska

                                                                       Od 1993

                                                 

                                                   

                                                                     ******

 



  


 




 



Morawy

  Kraina historyczna we wschodniej części Republiki Czeskiej , w dorzeczu rzeki Morawy

                    i górnej  Odry.

  Jedna z trzech krain wchodzących w skład tego państwa (obok Czech i Śląska Czeskiego). 

Północne fragmenty Moraw leżą na terytorium Polski (Kietrz, Baborów),

 a są to dawne enklawy morawskie na obszarze Śląska

  Morawy graniczą od północy ze Śląskiem, od zachodu z Czechami, od południa z Dolną Austrią,

 od wschodu ze Słowacją.

 


                                                                      *********

                                                          Země Moravská ,Morava

                                                            Powierzchnia -26,3 tyś km²


                                                                 Stolica -Brno

                                              

                                                                           Symbolika

                                                                              Herb

      

                                                                         moravská orlice

                               Na tarczy w polu błękitnym szachowany orzeł, czerwono-srebrny, 

                                     w złotej koronie , ze złotym dziobem, językiem i szponami.

                                                              Znany od 2 poł. XIII w

                                                                       

                                           7.XII.1462 ces. Fryderyk II zmienił barwy herbu

                                          Zmiany tej nie zatwierdził ówczesny  król Czech

                  Pierwotne barwy przywrócono w 1920 roku, kiedy zatwierdzono nowe wizerunki 

                        wielkiego i średniego herbu państwowego niepodległej Czechosłowacji. 

                                                           

                                           Herb Moraw (pole 3) w herbie Czechosłowacji (1920)                      

                                                                             ******

                                                                                1993 r

                                                               Historyczna flaga Moraw

                                                                     

                                                                            XIII-XVI

                                                                pierwsza wzmianka 1407

                                                              "modrá moravská vlajka"

 

                                                                            Flaga

                                                                          1838-1918


                                                                            ******

                                   Herb Moraw (pole 2) w herbie Republiki  Czeskiej (od 1992 r)

                                                                              ****

                                 
                                  Herb Moraw w herbie Protektoratu Czech i Moraw (1939-1945)

                                

                                                                   **************

                                                         Herb  Markgrafschaft Mähren

                                                                                                                                    

                                                                            ******

                                 Nazwa  od rzeki Morawa -kraj wzdłuż rzeki Morawy

 

                           W starożytności Morawy były zamieszkane przez Celtów, 

                                       później przez germańskich Kwadów

                                         W  VI w zasiedlone przez Słowian 

                                           Przejściowo pod  władzą Awaró

                        ok. 625-660 – Morawy w składzie państwa Samona

      przełom VIII i IX w. – powstanie państwa wielkomorawskiego (Wielkie Morawy)

                                  pod panowaniem dynastii Mojmirowiców

                                           831 r - przyjecie chrztu

                   od 863 r -szerzenie chrześcijaństwa  przez    Cyryla i Metodego


                                                       ok. 905   upadek państwa

                pocz X w -obiekt polityczniej rywalizacji czeskiej ,węgierskiej i polskiej

 1003 – całe Morawy włączone do państwa polskiego przez Bolesława Chrobrego

 1031 – utrata Moraw przez Polskę za panowania Mieszka II i podbój przez Czechy

                                  1182 – utworzenie Marchii Morawskiej 

 

             W latach 1182–1526 Marchia Morawska była w różnym stopniu zależna

      od królestwa czeskiego, którego władcy stale dążyli do pełnego jej podporządkowania.

                       


                                   XII--XIV w- kolonizacja niemiecka

            1348 – inkorporacja Moraw do nowo utworzonej Korony Królestwa Czech

 

 

         1464 – Jerzy z Podiebradów jako król czeski ogłosił wieczystą unię na równych 

              prawach Czech (Królestwa Czeskiego) i Moraw (Margrabstwa Morawskiego)

           1469-1490 Morawy wraz z tzw. peryferyjnymi krajami Korony Czeskiej (Śląsk, Łużyce) 

                pod władzą katolickiego króla (antykróla) czeskiego Macieja, władcy Węgier


                                 Od 1526- wraz z Czechami pod panowaniem Habsburgów 

                                            

                                                    1782 – Śląsk Austriacki połączono z Morawami

                                                                 1849 r -oddzielenie Śląska

                        Od  1.I.1850- osobny kraj koronnym ze stolicą w Ołomuńcu, a później w Brnie

                        
 

          

                                              Od  29 października 1918  w  Czechosłowacji

                                                  


             1928 – 1948 Kraina Śląska (cz. země Slezská) została połączona z Krainą Morawską 

                (cz. země Moravská)  i powstała Kraina Morawskośląska (cz. Země Moravskoslezská

                                        ze stolicą w Brnie

                                          2.X. 1938– wkroczenie wojsk niemieckich

                             na Morawy północne (Sudetenland) i na Morawy południowe

                                   III.1939-  w granicach Protektoratu Czech i Moraw

.                                                    Protektorat Böhmen und Mähren)         


                                   Od V.1945 – Morawy w granicach Czechosłowacji


                                                 1.I.1993  w   Republice  Czeskiej

                                                                     ******

                                      Od 2001 r – moravská orlice funkcjonuje w herbach

                                                   nowo utworzonych  krajów                                        

                           południowomorawskiego,   morawsko-śląskiego, ołomunieckiego,

                                       pardubickiego, zlińskiego i Wysoczyna

                                               



                                                1.I. 2000–  kraj  igławski (cz. Jihlavský kraj),

                                                             od 2001 r - Kraj Vysočina


                                                                              *****

                                                        brneński (cz. Brněnský kraj), 

                                                         od 2001 r . Jihomoravský kraj


                                                                              *****

                                                        ołomuniecki (cz. Olomoucký kraj), 


                                                                              *****

                                                               zliński (cz. Zlínský kraj)


                                                                            ******

                                                         i  ostrawski (cz. Ostravský kraj). 


                                                                                *****

                 Części Moraw zostały w kraju czeskobudziejowickim (od 2001 r. Jihočeský kraj )

                                                                (ziemia daczycka -  Dačice  )

 


                                   i w kraju pardubickim (ziemia switawska   - okres Svitavy).


                                                                          *********

                                                          Znaczki pocztowe

                                                                   Znaczki Austrii

                                                                         1850-1918 

                                      
   

                                                        

                                                                              *****

                                                                Znaczki Czechosłowacji

                                                                 1919-1939,1945-1992



                                                             

                                 

                                                                                                 






                            
                                                         


                             

                                                                             *****

                                                         Zn. Protektoratu Czech i Moraw

                                                                    VII.  1939- V.1945 

 


                                                          

                                                     

                                                                       ******

                                                                  Znaczki Czech

                                                                          od 1993 r         




                                                                                *******                                                          

                                                   


 Czeski przemysłowiec, założyciel przedsiębiorstwa Baťa.
 (ur. 3 kwietnia 1876 w Zlinie )
 

                    – zabytkowy kanał o długości 52 km, wybudowany w latach 1935–1938, 

                                    łączący Otrokovice z Rohatcem w Czechach (Morawy). 

 Kanał eksploatowała firma Tomáša Baťy. Węgiel trafiał do elektrociepłowni w Otrokovicach, zasilającej w prąd i ciepło część zakładów obuwniczych Baty (Zlin i Otrokovice).

                                                                           *****