Warmia i Mazury

Warmia – (niem Ermland ) kraina historyczna w północno-wschodniej Polsce, stanowiąca część dawnych Prus. Współcześnie znajduje się na terenie województwa warmińsko-mazurskiego.

Nazwa krainy pochodzi od Warmów, jednego z pogańskich plemion pruskich, które przed XIII wiekiem zamieszkiwało ziemie obejmujące m.in. dwa ważne miasta – Braniewo i Frombork
                         

                       
 W 1243 r. na dawnych terenach pruskich podbitych przez Krzyżaków utworzone zostały przez papieża Innocentego IV i jego legata Wilhelma z Modeny cztery diecezje, w tym warmińską

                                                      

z siedzibą w Braniewie, potem we Fromborku,a wreszcie w Lidzbarku Warmińskim.
Zachowalo ono pewną samodzielność.

Na mocy pokoju toruńskiego (1466 ) Warmię przyłączono  do Polski
Po  I rozbiorze Polski (1772) Warmia znalazla się w granicach Prus i zostala poddana  ntensywnej germanizacji. (Prusy Wschodnie).
 W 1945 r.  Warmia została włączona do państwa polskiego

                         

                                                                         *******                                
Mazury (daw. Mazowsze Pruskie, Mazury Pruskie, maz. Mazurÿ, niem. Masuren) – region geograficzno-kulturowy w północno-wschodniej Polsce. Obejmuje tereny Pojezierza Mazurskiego i Pojezierza Iławskiego, administracyjnie wchodzi w skład województwa warmińsko-mazurskiego
Na terenie Mazur jeziora leżą największe jeziora w Polsce, Śniardwy ( 113,4 km² ) i Mamry ( 102,8 km² )
                             

    Kraina Mazurów pruskich – potomków osadników z Mazowsza  XIV -XVII w

       Mieszkańcy Mazur w większości byli protestantami ( luteranami ),
                            posługującymi się językiem polskim

            We wczesnym średniowieczu była zamieszkana przez  Prusów,

                              od XIIIw  należała do Krzyżaków.

              Od 1466  była częścią polskiego lenna -Prus Zakonnych.

             W latach 1525-1657 (1660) stanowiła część Prus Książęcych,
                                   następnie Prus Wschodnich.
                                 XIXw -nasilenie germanizacji

                           1920- plebiscyt,  pozostanie w granicach Niemiec
 Mieszkańcy mieli wybierać między ojcowizną, czyli Prusami Wschodnimi, a Polską – nowym, nieznanym państwem, pochłoniętym sprawami wewnętrznymi i walkami o granice.


                                                               1945 do Polski
                                     

 Współczesny podział administracyjny województwa warmińsko-mazurskiego obejmuje także Elbląg, który jednak nigdy ani do Warmii, ani do Mazur nie należał                                                       
                                                                           ********

                                                                       **********
                                                                      Herby

                                              Herb województwa warmińsko-mazurskiego

Herb został ustanowiony uchwałą sejmiku województwa 6 sierpnia 2002 r.

 Tarcza trójdzielna  dwudzielna w pas i dwudzielna w słup w dolnej części. 

W polu pierwszym umieszczony jest Orzeł Biały w koronie, ze złotym dziobem, takąż przepaską na skrzydłach i takimiż szponami. W polu drugim Baranek Boży srebrny (biały) ze złotym nimbem, z czerwonym krzyżem wewnątrz, krwawiący do kielicha złotego, podtrzymujący nogą przednią chorągiew srebrną (białą) z czerwonym krzyżem osadzoną na drzewcu złotym zwieńczonym takimż krzyżem. W polu trzecim czarny orzeł ze złotym dziobem, takąż przepaską na skrzydłach i takimiż szponami, ze złotą koroną na szyi, przepasany na piersi takąż literą S.

W górnym polu jest orzeł polski, poniżej baranek (symbol Warmii) i czarny orzeł pruski z literą "S" (Zygmunt I Stary), symbol Prus Książęcych

                                                          Herby powiatów

                                                        Powiat bartoszycki

Herb przyjęty  26 września 2003 r.

          Na tarczy w czerwonym polu dwa topory ostrzami zwrócone na zewnątrz tarczy,
                                pomiędzy nimi złota korona.U dołu 15 kamieni
                 Nawiązanie do niemieckiej nazwy  stolicy powiatu  - Bartenstein
                                            "Barten" - topór i "Stein" - kamień
                       Złota, zamknięta korona  oznacza okres - lennej zależności od Polski (1466-1657)
                   

                                                                         ********
                                                        Powiat  braniewski

Herb  ustanowiony Uchwałą Nr XXVIII/218/2001 Rady Powiatu w Braniewie

 z dnia 29 czerwca 2001 r

 Na tarczy w polu błękitnym   W prawym górnym rogu (heraldycznie) srebrny baranek ze złotym nimbem, podtrzymujący nogą przednią chorągiew białą z czerwonym krzyżem (symbol Warmii), pod nim złota gałązka oliwna. W środku tarczy z lewa w skos miecz srebrny (biały) o złotej rękojeści, pod nim pół czerwonego koła od wozu.
.
Baranek - Warmia
Miecz z herbu Pieniężna
czerwone koło - atrybut św. Katarzyny -Bazylika św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie
gałązki -  gminy  powiatu
                                                                      *********
                                                        Powiat  działdowski

Herb  ustanowiony Uchwałą Nr XXXV/219/02 Rady Powiatu Działdowskiego

 z dnia 26 czerwca 2002 

Na tarczy dwudzielnej w słup, w prawym polu srebrnym lew czerwony wspięty (w lewo), w lewym polu dwudzielnym w pas, w polu górnym błękitnym postać św. Katarzyny w sukni czerwonej i złotym płaszczu z wycinkiem złotego koła tortur w ręce prawej z mieczem srebrnym ze złotą rękojeścia, opartym o podłoże w ręce lewej. W polu dolnym błękitnym głowa jednorożca złota (w prawo).

Postać św.Katarzyny z herbu Działdowa

Jednorożec z herbu Lidzbarka (Welskiego)

                                                                        *******
                                                             Powiat  elbląski

Uchwala Nr VIII / 72/03 Rady Powiatu w Elblągu z dnia 26 czerwca 2003 r.

 Na czerwonym polu złota koga z wydętym białym żaglem. 

Na maszcie herb Elbląg

*************

                                                                 Powiat ełcki

Uchwała Nr XXX.306.2013 Rady Powiatu Ełckiego z dnia 28 marca 2013 r

Na tarczy w polu błękitnym pod srebrnym „Krzyżem Skomanda” kwiat lilii wodnej (grzybienia)
                                                                  tej samej barwy.

„Krzyż Skomanda”- nawiązuje do znalezionej w 1929 r przez rolnika z okolic jeziora  Skomentno urny z prochami i  srebrnymi przedmiotami - między innymi krzyżem o podobnym kształcie.
  Znalezisko przypisano Skomandowi przywódcy plemienia  Sudawów żyjącemu  w okolicy                                                                     dzisiejszego Elku.
 Kwiat białej lilii wodnej, nawiązujący do jaćwieskiej nazwy Ełk i bogactwa miejscowej flory.


                                                                          *********
                                                             Powiat  giżycki

??

 Na tarczy dwudzielnej w pas w polu górnym zielonym głowa jelenia złota, w polu dolnym szachownica srebrno - błękitna (pola naprzemianległe dwa srebrne i dwa błękitne)

 Jest on nawiązaniem do historycznego herbu Powiatu Giżyckiego uchwalonego w 1818 r., a będącego rozwinięciem herbu Starostwa Ryńskiego. Modyfikacja polegała na nowej stylizacji głowy jelenia oraz wymianie barw tła z granatowego na zielony oraz szachownicy z czarno-białej na biało-błękitną. Zmiana wizerunku głowy jelenia była konsekwencją opinii heraldycznych wydanych przez Centrum heraldyki Polskiej i Instytut Heraldyczno-Weksylologiczny, natomiast wymiana barw szachownicy, miała na celu oddanie charakteru naszego powiatu (jeziora i lasy) oraz była nawiązaniem do wiodącej barwy stolicy powiatu – Giżycka (3 leszcze na błękitnej tarczy herbowej).

                                                                       Herb Giżycka

                                                                              *****
                                                          Powiat  gołdapski

Herb został przyjęty uchwałą Rady Powiatu nr VIII/50/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r

w polu srebrnym trzy czarne orły, ze złotym ukoronowanym monogramem S na piersi, ze złotą przepaską zakończoną trójliściem przez skrzydła oraz takimże dziobem, językiem i szponami, w układzie 2 i 1. Czarny orzeł ze złotym monogramem jest herbem Prus Książęcych nadanym w 1525 r. przez króla Zygmunta I Starego lennikowi Albrechtowi Hohenzollernowi.

                                                                       Herb Gołdapi


                                                                       ***********
                                                                     Powiat  iławski

Herb (wraz z flagą) został ustanowiony uchwałą Nr XXXVII/308/2002 Rady Powiatu Iławskiego z dnia 19 czerwca 2002 roku w sprawie ustanowienia herbu i flagi powiatu iławskiego.

– w niebieskim polu dwa skrzyżowane ze sobą złote pastorały, a między nimi siedem lilii. Pastorały biskupie, wzorowane na podstawie chorągwi diecezji pomezańskiej znanej z Chorągwi Krzyżackich Jana Długosza, nawiązują do historii ziem tworzących obecny powiat, których północna część wchodziła w skład biskupstwa pomezańskiego, natomiast południowa do biskupstwa chełmińskiego. Lilie symbolizują Najświętszą Marię Pannę, patronkę stolicy powiatu – Iławy. Ich liczba nawiązuje do siedmiu gmin tworzących powiat iławski.

                                                                         Herb Iławy

                                                                       **********

                                                         Powiat  kętrzyński

2003

Tarcza  dwudzielna w słup. Pole prawe srebrne, mające podstawę zieloną, a na niej niedźwiedź czarny wspięty na świerk zielony. Lewe pole błękitne, a na nim kłos pszeniczny złoty w słup

                                                                      Herb Kętrzyna

                                                       Kłos z  herbu ? gminy Kętrzyn

                                                                         **********
                                                         Powiat   lidzbarski

Herb został ustanowiony Uchwałą Nr 113/XV/2000 Rady Powiatu Lidzbarskiego

 z dnia 23 marca 2000 

Na tarczy dwudzielnej w pas, w polu górnym błękitnym Baranek Boży ze złotym nimbem i pastorałem, w polu dolnym czerwonym między dwoma gałązkami konwalii (zielonymi o kwiatach srebrnych) bóbr złoty.

Baranek - z  herbu Lidzbarka i diecezji

       Bóbr i konwalie - nawiązanie do miejscowej przyrody charakterystycznej dla terenów powiatu

                                                                            *******
                                                         Powiat  mrągowski

             Uchwala Nr XXIII/164/2000 Rady Powiatu w Mragowie z dnia 25 sierpnia 2000r.
                     
Przedstawia on srebrnego łabędzia na falach błękitno-srebrnych w prześwicie srebrnej bramy fortecznej (ze złotym dachem wież) na błękitnym polu.

                                                                   **************
                                                              Powiat  nidzicki

Uchwała Nr XXIV/2/01 Rady Powiatu w Nidzicy z dnia 28 lutego 2001 r.

 w sprawie ustanowienia herbu Powiatu Nidzickiego, 

                   W  polu  srebrnym czerwony zamek z dwiema wieżami, poniżej falisty niebieski
                                             pas symbolizujący rzeki i jeziora powiatu.

                                                                           *******
                                                       Powiat   nowomiejski

   Herb został ustanowiony przez Radę Powiatu 20 grudnia 2000 r.

Tarcza dwudzielna  w skos. W polu górnym, na błękitnym polu pięć róż srebrnych ułożonych w dwóch rzędach naprzemiennie. W polu dolnym srebrnym złote poroże jelenia.

Błękit pola ma odwoływać się do wód powiatu i kolorystyki maryjnej (szeroko znane sanktuarium maryjne w Łąkach i Nowym Mieście Lubawskim), pięć róż ma symbolizować pięć gmin powiatu. Róg jelenia ma odwoływać się do trójrogu jelenia (w chorągwi zamku Bratian i Nowe Miasto, walczących pod Grunwaldem)

                                                  Nowe Miasto Lubawskie (herb od 2012 r)

                                                                          ******
                                                              Powiat olecki

Herb przyjęty przez Radę Powiatu 30 sierpnia 2013 r

 Na  tarczy w polu srebrnym głowa orła czarnego z dziobem złotym i takąż koroną na szyi, pomiędzy dwoma konarami lipy zielonej, z których każdy ma cztery liście.Głowa orła z koroną na szyi nawiązuje do herbu nadanego Prusom Książęcym przez Zygmunta Starego w 1525 roku.
 Powiat olecki leży na terenie tej historycznej prowincji. Lipa symbolizuje walory przyrodnicze powiatu, w szczególności rezerwatu Lipowy Jar, który w całości leży na terenie powiatu.

                                                                       Herb Olecka

                                                                          **********
                                                             Powiat  olsztyński

Herb został ustanowiony Uchwałą Rady Powiatu Olsztyńskiego z dnia 27 czerwca 2008 r.

 Na tarczy  dwudzielnej w pas - w polu górnym błękitnym herb kapituły warmińskiej (półkrzyż złoty i fromborska brama miejska z trzema wieżami w murze czerwonym). W polu dolnym herb biskupów warmińskich (na czerwonym polu biały Baranek Boży).

Pierwsze pole przedstawia historyczny herb kapituły warmińskiej, natomiast drugie to herb biskupów warmińskich, czyli dwóch części historycznej Warmii, której tereny stanowią większość powiatu.

                                                                    *************
                                                         Powiat   ostródzki

Herb został ustanowiony Uchwałą Nr XIX/128/2000 Rady Powiatu Ostródzkiego

 z dnia 27 czerwca 2000 r.

 Na tarczy  w polu czerwonym polu rycerz w błękitnej zbroi stoi na zielonym wzgórzu. 

W prawej ręce trzyma złotą włócznię, a w lewej srebrną tarczę z pąkiem róży czerwonej.

Rycerz z kopią i tarczą odwołuje się bezpośrednio do drugiej pieczęci Ostródy (ok. 1440 r.) związanej z powstałym wówczas Związkiem Pruskim, a pośrednio do rycerza polskiego z epoki zwycięskiej bitwy pod Grunwaldem oraz do postaci Jana Bażyńskiego. Róża na tarczy jest symbolem Związku Pruskiego, także pąk różany był głównym motywem sekretnej pieczęci Jana Bażyńskiego.

Róża i rycerz zatem symbolizują jednocześnie Jana Bażyńskiego - rycerza, ziemianina - najwybitniejszą postać historyczną związaną z terenem obecnego powiatu. Był on pierwszym gubernatorem Prus Królewskich dzięki zasługom, jakie położył dla przyłączenia Prus do Polski. Większość jego dóbr ziemskich leżało na terenie obecnego powiatu ostródzkiego.

*****

Herb gminy Grunwald

siedziba gminy Grunwald,  znajduje się w Gierzwałdzie.

Pod Stębarkiem rozegrała się bitwa pod Grunwaldem (1410) i bitwa pod Tannenbergiem (1914).

Herb  Stębarku  (Tannenberg) 1916-1945

*************

                                                              Powiat  piski

Uchwała Nr XXXII/161 /2001 Rady Powiatu w Piszu z dnia 28 czerwca 2001r

 Na tarczy w  srebrnym polu dwa zielone drzewa iglaste, a przed nimi, na złotej drodze czarny                          wilk kroczący z uniesioną przednią prawą łapą zwrócony w prawo

                                                                        *********
                                                      Powiat szczycieński

Herb został ustanowiony Uchwałą Nr XXVIII/189/2002 Rady Powiatu w Szczytnie

 z dnia 8 października 2002 

  Tarcza herbowa dzielona  w lewy  skos  W polu pierwszym, srebrnym trzy drzewa iglaste zielone i tego samego koloru podłoże. Przed nimi w skoku jeleń czerwony zwrócony w lewo
               . W polu drugim, czerwonym Najświętsza Maria Panna z Dzieciątkiem Jezus.
               Nad tarczą zielona szarfa z błękitnym napisem: powiat szczycieński.


                                                               Jeleń z herbu Szczytna

                                                 Figura MB Królującej z herbu Pasymia

                                                                       **********
                                                     Powiat   węgorzewski

-Uchwala Nr LI/231/2018  Rady  Powiatu w  Węgorzewie z dnia 4 października 2018 r.
                w sprawie ustanowienia herbu i flagi powiatu węgorzewskiego.

              W górnym, większym polu na czerwonym tle figuruje głowa Orła Białego w złotej koronie. Jest to bezpośrednie nawiązanie do flagi województwa warmińsko-mazurskiego, w celu podkreślenia przynależności powiatu do tegoż województwa, jak również odniesienie do historycznego godła Państwa Polskiego.
Dolne, mniejsze pole przedstawia motyw biało-czarnej szachownicy.

Nawiązuje ona do herbu Węgorzewa, a konkretnie do szachownicy z tarczy sercowej i ma na celu podkreślenie historycznej roli dynastii Hohenzollernów, a konkretnie osoby księcia Prus Albrechta Fryderyka, podczas lokacji miasta w 1571 roku.

                      
                                                                     ************
                                             Olsztyn    -miasto na prawach powiatu

Na tarczy w polu błękitnym postać apostoła Jakuba Starszego.

 Postać apostoła jest ubrana w długą do stóp szatę, z gotycka pofałdowaną, z laską w prawej i z muszlą w lewej ręce w kapeluszu i z nimbem. Tło w kolorze niebieskim, szaty i kapelusz białe zaznaczone szarą kreską, nimb, laska, muszla i ciżmy w kolorze złotym.

”

— załączniku nr 2 do Uchwały Rady Miejskiej nr XIX/210/96 z 22.02.96 r. 

Statutu Miasta Olsztyn

***

                                                                      Poprzednie herby

                                                                                1973
 Tarcza dwudzielna w słup .W prawym  srebrnym polu   postać wędrowca, zaś w polu  lewym o barwie niebieskiej – „wizerunek koła zębatego i jednocześnie opony” z przetkniętym przez tę oponę                                              stylizowanym kłosem koloru złotego.
 Szczegóły te miały symbolizować industrializację miasta oraz rolniczy charakter regionu.

                                                                        *********

                                                                          Elbląg

 od 1962 r

Tarcza dwudzielna w pas w polu górnym białym czerwony krzyż maltański

w polu dolnym czerwonym wypelnionym  stylizowaną siecią rybacką koloru złotego

 srebrny krzyż  maltański

                                                                        ***********

                                                            Prusy Wschodnie
                                                               (niem. Ostpreußen)

             Prowincja Prusy Wschodnie powstała w 1772 r. z części ziem Polski (Warmii)
           oraz Prus Książęcych (z wyłączeniem Kwidzyna). Stolicą prowincji był Królewiec.
 1824–1829 funkcjonowała unia personalna między Prusami Zachodnimi i Prusami Wschodnimi,
              a w 1829 formalnie zjednoczono obie prowincje w jedną prowincję o nazwie Prusy.

                     W 1878 unia została rozwiązana i wrócono do sytuacji z 1823.

 Po pierwszej wojnie światowej od Prus Wschodnich odłączono na mocy traktatu wersalskiego
                    okręg działdowski (niem. Soldau), przyłączając go do Polski.
 Prus Wschodnich przyłączono natomiast wschodnią część Prus Zachodnich, pozostałą we władaniu                         niemieckim po utworzeniu polskiego województwa pomorskiego

 Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego przeprowadzono ponadto plebiscyt (11.VII.1920) w południowej części Prus Wschodnich (Warmia, Mazury i Powiśle - 17 000 km²) w sprawie przynależności tych ziem do Polski lub Niemiec. 97,8 procent oddanych głosów padło wówczas na Prusy, a Polsce przyznano jedynie 8 gmin.

Na mocy układu poczdamskiego z 1945 r. Prusy Wschodnie zostały podzielone między Polskę
                                                 (Warmia i Mazury) a ZSRR.

                                                                        *****

                                                        Herby historyczne

                                       Provinz Ostpreußen

 do 1919 monogramem F R (Fridericus REX).

                                                                        1920-1945


                                                                          *******
                                                                   Kreis Angerburg

                                                             Landkreis Bartenstein

                                                             

                                                                    Landkreis Elbing

Kreis Mohrungen

Kreis Osterode

Kreis Lyck

1933

Landkreis Allenstein

Landkreis Johannisburg

  Kreis Neidenburg

**********

                       

                                                                    Królestwo Prus
                                                               Königreich Preußen
                                                                     1701–1918

                                                                         **********

                                                                     Księstwo Pruskie
                                                                  Księstwo w Prusach
                                                                   Herzogtum Preußen
                                                                       (1525 − 1657)

                                                              Biskupstwo warmińskie
                                                      Biskupie Księstwo Warmińskie
                                                                      1466–1772

 w polu czerwonym biały Baranek Boży, krwawiący do kielicha, ze złotym nimbem, z chorągiewką, którą podtrzymuje uniesioną przednią nogą.

                                                                               *******

                                                          Państwo  Zakonu Krzyżackiego
                                                                 Deutschordensstaat
                                                                          1228–1525

                                                                       *********

                                                          Znaczki pocztowe

                                    15.XI.1850- 31.XII.1867-  znaczki Prus
                                      

                          Znaczki Północnoniemieckiego Związku Pocztowego
                                        1.I.1868- 31.XII.1871

                                    1871-1945   znaczki niemieckie

                 

                                               *****
                                  Znaczki  plebiscytowe

                                 30.IV.1920-pierwsze wydanie przedrukowe

                                      Niemieckie znaczki obiegowe z nadrukiem
                                  "PLÉBISCITE - OLSZTYN / ALLENSTEIN"

                                                 V.- VI. 1920 drugie wydanie przedrukowe
                                                                owalny  nadruk

                         COMMISSION D'ADMINISTRATION ET DE PLÉBISCITE
                                                   * OLSZTYN * ALLENSTEIN *                                                                                                  TRAITÉ / DE / VERSAILLES / ART. 94 et 95

                                                    

                                            do IX.1920 r

                                               *****                                                                                             Znaczki  polskie
                                                Od 1945 

                                                                           ********

                                                                          ******