poniedziałek, 22 stycznia 2024

Budziak- część mołdawska

    Budziak w  obecnej Republice Mołdawii   

                    Za  północną granicę Budziaku  uchodzi  linia  tzw. „górnego wału Trajana”

                     - łącząca miasto Leova nad Prutem z ujściem rzeki Botna do Dniestru 

                                              (poniżej miasta Bendery)  .


                              

                                              

                                            Terytorium na południe od tej linii obejmuje 8  rejonów

                                                    Basarabeasca , Cahul , Cantemir , Căușeni 

                                                     , Cimișlia ,Leova , Ștefan Vodă  i Taraclia

                                                    tworzących  Południowy Region Rozwoju 

                                                            (  Regiunea de Dezvoltare Sud)


                                                     i  region autonomiczny Gagauzja

 

                                                                         ****

                                                            Rejon Besarabski

                                                            Raionul Basarabeasca

                                  rejon  na południu Mołdawii, z centrum adm.- Basarabeasca.

                                               Na wsch. graniczy  z Ukrainą (obw. odeski)

                                             W obecnych granicach istnieje od 2003 roku.

                                                               Powierzchnia - 499 km² 

                                                                           Herb rejonu

        
                                                                        od 15 .XI. 2013 r.

                                                           Tarcza dwudzielna w słup

                                  Pasy złoto-zielone  nawiązują do herbu Stefana III Wielkiego

                              Lew - pochodzi z herbu  miasta Bendery (Thignia) -symbolizuje dawną 

                                przynależność  do rumuńskiego okręgu Tighina (Judeul Tighina)

                                               i dawnego rosyjskiego powiatu  Bendery                                   

                                         Młotek i klucz francuski w łapach lwa  symbolizuje

                                         rolę  węzła kolejowego Besarabka w historii i obecnie


                                                       Emblemat  kolei radzieckich i rosyjskich

                                                                                 ****

                                                                         Herb miasta

                                                                           Od ..1995 ?

                                      Koło kolejowe-  nawiązuje do miejscowego  węzła kolejowego

                                           Kiść winogron -   uprawa winorośli

                           Nad tarczą korona murowa symbol miasta siedziby  władz rejonu

                                  Data  1849 -powstanie żydowskiej kolonii Romanowka

                                 

   

                                     1877- stacja kolejowa na linii Bendery -Reni

                                   1918-1940,1941-1944 -  Românești  w granicach Rumunii

                              1940-1941, 1944-1991 w  granicach Mołdawskiej SRR

                                            1946 -status  osiedla typu miejskiego


                                    11.IX.1957 - przemianowanie na Bessarabka“

                        połączenie wsi Romanowka i  opuszczonej miejscowości  Heinrichsdorf

                                                        (Bojoga -Carabeteni)

                                                    1959 -centrum rejonu.

                                                   1989-  prawa miejskie 

                                                                           ******

                                                                      Rejon  Kaguł

                                                                      Raionul Cahul

                                             Rejon  w pd.- zach Mołdawii przy granicy z Rumunią

                                                                Powierzchnia-1 447 km²

                                                                             Herb rejonu

   

 od 10 .VI. 2004 r
     
Tarcza dwudzielna w pas linią blankową

W polu czerwonym  srebrna łódź   symbolizująca wody rejonu
 
rzeki Prut, Salcia Mare i Salcia Mică, jeziora Manta i Beleu
 
 Blankowany mur -  symbolizuje tzw. Wał Trajana

który widniał w  herbach  okręgu  Cahul z lat 1860, 1928 i 2000,

 a także na fladze  Cahul z 2001 roku. 

 W polu dolnym złotym  kiść winorośli 

     symbolizujący uprawę winorośli, główną gałąź gospodarki rejonu 
 
                                                                             ****

                                                                       Herb miasta Kaguł

                                                                 wersja od....? ( po 1990 r)

                                 Lilia   wodna - symbolizuje  status miasta jako kurortu (od 1980 r)

                                                  W tle barwy mołdawskiej flagi państwowej

                                           Blankowany mur - odniesienie do statusu  miasta

                                                             Herb miasta przyjęty w 1985 r


                                                                              ****

                                                                    Rejon  Cantemir

                                                                      Raionul Cantemir 

                                             znajduje się w pd.zach.Mołdawii   przy granicy z Rumunią

                                                                  Powierzchnia- 878 km² 

                                                        Centrum  administracyjne - Cantemir

                                                                                Herb rejonu

            
                                                                          od .8.XII.2016

                                             Zielone pole  - symbolizuje bogactwo przyrodnicze 

                           rezerwaty leśne i krajobrazowe  Codrii Tigheciului, Chioselia, Ciobalaccia

                                     Łabędź ( Cygnus olor) -   symbolizuje wody rejonu , m.in.

                                             rezerwat   Lunca Prutului

                                   Śpiewający  kos ( (Turdus merula) symbolizuje tradycje pieśni 

                                                          i poezji  artystów ludowych  rejonu

 
                                                         

                                                                                    ***                                          

                                                                   Herb miasta Cantemir

  

                                                                      od  22 . X. 2018 r

                                                        Róża i  splątane ogonami dwa smoki                                 

                                     nawiązują do wielopolowego  książęcego herbu  Dymitra Kantemira

                                                         (Dimitrie Cantemir) (1673-1723)

                                                          

                          Hospodar Mołdawii; w latach 1693 oraz 1710-1711 pisarz i historyk.

                                                       

                                                                  ****

                                              Miasto założono w kwietniu 1973 r

                            1 km na od granicznej z Rumunią stacji kolejowej Prut

                                                i nazwano na cześć Dymitra Kantemira

                                                     1977 -  siedziba rejonu

                             W okresie międzywojennym  istniała   jedn. adm.  Plasa Cantemir

                                            ze siedzibą w  Leova (okręg Cahul)

                                                                        *****

                                                             Rejon  Căușeni

                                                              Raionul Căușeni 

                                 w południowo-wschodniej części kraju na granicy z Ukrainą

                                                  Powierzchnia - 1.311 km² (821 km²)

                                               Centrum  administracyjne -Căușeni (Kauszany)

                                                                            Herb rejonu

                                                                    Od 19 .VII. 2009 r

                             W centrum herbu   Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej w w Căușeni.

                              Pole srebrne symbolizuje  wody rejonu -  rzeki  Botna i Dniestr 

                                       Lwy po bokach kościoła symbolizują ochronę

                             Czarne  kliny – symbolizują  tzw. „Wały Trajana” na terenie rejonu

                              Ośmiopromienna gwiazda - szczęście,przewodnik,kierunek


                                                                         Herb miasta

                                                                    Od 17. X.2003 r

                                      Lew  z ogonem w kształcie lilii z leżącym  mieczem  łap

                                    nawiązanie  legendy o lwie broniącym mieszkańców miasta                                    

U narożnika  srebrny krzyż  - nawiązanie do  rezydencji metropolity
 
mołdawskiego  kościoła prawosławnego  w  l.60-XVIII  w.
 
U narożnika  lewego (heraldycznie)  tamga chana krymskiego
 
Tamga nawiązuje do  krymskiego chana Krym Gireja 
 
który ustanowił tu drugą stolicę chanatu ( w 2 poł. XVIII w )
 
   Trzymacze -  po prawej rzymski żołnierz 
 
nawiązujący do  rzymskiej przeszłości ,
 
         po lewej Mołdawianin  w stroju narodowym, trzymający w lewej 
 
 ręce białą  chorągiew z  czerwonym krzyżem symbolizujący walkę 
 
w obronie granic Mołdawii

 

                                          Motto na srebrnej wstędze  „EX UNGUE LEONEM”

                                                     (Po szponach [rozpoznaj] lwa).

                                   Nad tarczą korona murowa symbol miasta siedziby  władz rejonu

                                                                     *********

                                                                  Rejon Cimişlia

                                                                 Raionul Cimişlia

                                  Rejon w południowej Mołdawii, położony między  Kiszyniowem

                                                a autonomicznym  regionem  Gagauzja

                                                           Powierzchnia - 803 km²

                                           Centrum administracyjne: Cimislia (Czimiszlija)

                                                                         Herb rejonu

                                                              zatwierdzony  28.VI. 2013 r

                                            Tarcza dwudzielna linią blankową w skos lewy

                                  Blankowany skos  - symbolizuje tzw. Wał Trajana  w rejonie 

                       Wspięty lew - trzymający kiść winogron  i okrągłą tarczę z tamgą  ciumeci

                                        (od której  pochodzi nazwa miasta i rejonu )                                                   

                   Lew pochodzi  z  herbu  okręgu Tighinia (Bendery) -  do którego tereny obecnego

                                rejonu  ( Plasa Cimișlia) należały  w okresie międzywojennym

                                          Kiść winogron  -  symbolizuje uprawę winorośli

                                                                                 ****

                                                                   Herb miasta Cimişlia

                                                                       Od 16 .VI. 2009 r

                                         W błękitnym polu (symbol nieba)  uchylna waga rzymska

                                           z kłosem na szalce symbolizuje handlowe tradycje miasta

                                                     U narożnika  złota  tamga  ciumeci

                                     Nad tarczą korona murowa symbol miasta siedziby  władz rejonu

                                                                             **** 

                                                                      Rejon  Leova

                                                                     Raionul Leova

                                                        w południowo-zachodniej Mołdawii

                                                 wzdłuż rzeki  Prut ,granicznej z Rumunią

                                                                 Powierzchnia -745 km²

                                                                         Herb rejonu

                                                                       Od  11.I. 2005 r.

                           Czarny skos symbolizuje tzw. Wał Trajana  - ziemny wał który przecina 

                                      terytorium rejonu                           

                             Lew - nawiązuje do nazwy miasta ( i rejonu ) wywodzonej od lwa 

                                 Pola srebrne   symbolizują– rzeki Prut, Lăpuşna, Sărata, 

                                Korona  ma  symbolizować  historyczną  krainę Tigheci,

                          która obejmować miała tereny obecnych rejonów   Leova i Cantemir


                                                                      Herb miasta Leova

                                                                    Od   24.X.  2008 

                                Srebrny blankowany  mur  -Wał Trajana, lew - nazwa miasta

                             Nad tarczą korona murowa symbol miasta siedziby  władz rejonu   

                                                                          ******

                                                               Rejon  Ștefan Vodă 

                                                                  Raionul Ştefan Vodă

                                      . znajduje się w południowo-wschodniej części  Mołdawii

                                              nad Dniestrem. Od pd. graniczy z Ukrainą (obw. odeski )

                                                               Powierzchnia -998 km²

                                                                           Herb rejonu

                                                                     od  3 .XII. 2004 r. 

                                       Pasy złoto-zielone  nawiązują do herbu Stefana III Wielkiego

                            hospodara mołdawskiego w latach 1457–1504 z dynastii Muszatowiczów.

                                   Winorośl  nawiązuje do  herbu  okręgu Cetatea Albă do którego

                                     tereny obecnego rejonu należały w okresie międzywojennym.


                                Herb dyn Matuszowiczów                  Herb okręgu Cetatea Albă

 
                                                                          *******

                                                                         Herb miasta

                                                            zatwierdzony  27 .V. 2014 r.

                                                    W herbie miejskim znajduje się postać

                                           Stefana  III Wielkiego (Ștefan cel Mare și Sfânt,

                                                               

                                                      Na znaczku pomnik  Stefana  III Wielkiego

                                                                                               w Kiszyniowie

                                                   Ştefan Vodă  -   voievod Ștefan cel Mare 

                                                                                                     *****

                                                   1909     - niemiecka kolonia Kizil (Chizil)

 

                                               do 22.V. 1990 r -  osiedle   Suworowo (пгт Суворово)

                                           

                                                                             *******

                                                                   Rejon  Taraclia

                                                                      Raionul Taraclia

                                                             Powierzchnia -674 km2

                                                 Centrum administracyjne -Taraclia (Taraklija)

                                                                         Herb rejonu


                                                                   od 14.XII.2000 r 

                                                             ponownie  12.VIII. 2021 r.  

                           Idący lew symbolizuje bułgarskich osadników przybyłych tu w XIX w

                                         i ich autonomię potwierdzoną w 1856 r

                                       Czerwona  tamga „Tarak”nawiązuje do pochodzenia nazwy miasta

                                 Złoty blankowany mur - tzw. Wały Trajana na pd-wsch. granicach rejonu

                           

                                                                         Herb miasta

                                                                    od 16.II.2022 r,

                                                              potwierdzony  13.VIII..2003 r

                          Lew   z pługiem symbolizują przybyłych tu  Bułgarów i ich podstawowe

                                              zajęcie rolnictwo

                                         Tamga tarak  - nawiązuje do nazwy miasta i rejonu

                                  Trzymacze   bułgarski mężczyzna i kobieta w strojach ludowych

                            Na wstędze dewiza w jęz. bułgarskim"БУЛГАРСКИЯТ ДУХ Е НЕПОБЕДИМ"

                                                           Duch bułgarski jest niepokonany

 

                                                                          ***

                                 
         Wały  Trajana  ( Valul lui Traian) jest określeniem używanym względem kilku ciągów

       fortyfikacji ziemnych (valla) odkrytych we wschodniej Europie w Mołdawii, Rumunii

               i na Ukrainie.

           Wbrew nazwie i powszechnemu przekonaniu, mury obronne nie zostały zbudowane

                przez Rzymian za panowania Trajana (98–117), ale  głównie w okresie bizantyjskim.

                            .

                 Na terenie Mołdawii znajdują się pozostałości wałów ziemnych i palisad.

                      - Wyższy (Górny) wał Trajana  i  Niższy (Dolny)  wał Trajana

                Niższy wał datowany jest na III wiek n.e. i zbudowany został przez Antharyka,

                                  króla Terwingów. 

             Wał rozpościera się między brzegami rzek  Prut i Dunaju po krainę Taifali 

                                    (obecna Oltenia).

 

                                                                                ***                                                                                                                                                                                  

                                 

                   Wyższy Wał Trajana ( Górny mur)- powstać miał w IV w. n.e. na zlecenie Gotów, 

                                           w celu ochrony granic przed Hunami.  

                           Jego długość wynosi 120 kilometrów od rzeki Dniestr (Chițcani ) 

                                do rzeki Prut. (Leova)

                                    

                                                                               ******

 

.