Powiat leży we wschodniej części woj. pomorskiego
Obejmuje część Żuław Wiślanych i Mierzei Wiślanej,.
Cześć Żuław w obrębie powiatu nowodworskiego zalicza się do tzw.
Żuław
Wielkich mieszczących się między rzeką Wisła, a rzeką Nogat
Od strony zachodniej graniczy z Gdańskiem (Wyspa Sobieszowska),
od wschodu z Zalewem Wiślanym, gdzie znajduje się polska część Mierzei Wiślanej,
od północy graniczy z Morzem Bałtyckim
Powierzchnia -671,53 km²
Siedziba władz powiatu - Nowy Dwór Gdański.
Herb powiatu
W srebrnym polu budowniczy wałów przeciwpowodziowych w brązowym stroju i w czarnych
butach przepasany stalowym pasem, z ręką prawą pod bok, lewą wspartą na łopacie o stalowym stylisku, stojący na zielonej murawie z trzema zielonymi trzcinami o brązowych kolbach
z prawej strony.
********
Herb powiatu Grosses Werder
przyjęty 27.III.1930 r
wzorowany na pieczęci krzyżackiego wójta wsi Leske z 1413 r
***
od XIII w słowiańsko-pruska kolonizacja
1282-1466 w Państwie Zakonu Krzyżackiego.
1466-1772 Żuławy Wiślane pod panowaniem polskim
część Prus Królewskich w ramach województwa malborskiego
część Żuław Wielkich stała się bezpośrednią własnością polskich królów.
1510- ekonomia malborska
1515 -ekonomia nowodworska
Od IX 1772 granicach Królestwa Prus
1920-1939 w Wolnym Mieście Gdańsku
Tereny obecnego powiatu do 1 .X. 1939 r obejmowały
pn.cz.powiatu Żuławy Wielkie ( Landkreis Großes Werder)
i wsch część Landkreis Danziger Niederung (Stegna ,Sztutowo)
1920-1939 1939-1945
1954-1975 Powiat nowodworsko-gdański obejmował to samo terytorium
co dzisiejszy powiat nowodworski (województwo pomorskie).
Siedzibą powiatu był Nowy Dwór Gdański.
Powiat przestał istnieć 1 czerwca 1975 roku, a jego obszar włączono
do województwa elbląskiego.
Ponownie w 1999 roku jako powiat nowodworski
***********
Nowy Dwór Gdański
Miasto i Gmina Nowy Dwór Gdański
miasto położone nad Tugą w centralnej części Żuław Wiślanych.
39 km na wsch. od Gdańska i 25 km na zach. od Elbląga
Powierzchnia - 213 km²
| miasto - 5 km² |
|---|
| |
|---|
| Herb miasta |
od 1996 roku.
Na błękitnej tarczy z głowicą srebrną (białą), w której trzy róże czerwone w pas,
zamek srebrny (biały) z trzema blankowanymi wieżami o dachach czerwonych, z których
środkowa zwieńczona złotym krzyżem, boczne takimiż kulami, bramę zamkniętą
złotą i pięcioma czarnymi otworami okiennymi. Mur zamku wykończony blankami.
Róże nawiązują do herbu rodów Wejherów i Loitzów.
Zamek symbolizuje znajdujący się dawniej w mieście zamek rodu Loitzów.
Flaga
******
inne wersje herbu
*******
Herb oraz flagę miasto otrzymało 11 czerwca 1896 roku
1931
******
W skład gminy wchodzą 22 sołectwa: Gozdawa, Jazowa, Kępiny Małe, Kępki, Kmiecin,
Lubieszewo, Marynowy, Marzęcino, Myszewko, Orliniec, Orłowo, Powalina, Rakowiska,
Rakowo, Rychnowo Żuławskie, Solnica, Starocin, Stawiec, Stobna, Tuja, Wierciny, Żelichowo
******
Niemiecka nazwa miasta Tiegenhof,od niem. nazwy rzeki Tugi -Tiege
We wczesnym średniowieczu do księstwa pomorskiego
W latach 1282-1466 do państwa krzyżackiego
. Na mocy pokoju toruńskiego od 1466 Żuławy wraz z Pomorzem Gdańskim
zostały przyłączone do Królestwa Polskiego w ramach Prus Królewskich.
1515 - wydzielenie ekonomii nowodworskiej (Tiegenhof,)
22.IX. 1772 -Tiegenhof znalazł się pod panowaniem króla pruskiego
Fryderyka
Wielkiego
1818-1920 w pow. malborskim
24 .I. 1859 r obecne miasto uzyskało status osady targowej.
6 .IX. 1880 r cesarz niemiecki Wilhelm I nadał prawa miejskie
W 1886 roku uruchomiono linię kolejową Szymankowo – Nowy Dwór
10 stycznia 1920 Nowy Dwór został włączony do Wolnego Miasta Gdańska
i zyskał rangę stolicy powiatu Żuławy Wielkie.
1 września 1939 roku Nowy Dwór włączono w granice III Rzeszy
11 marca 1945 rok zostało zajęte przez wojska radzieckie
30.III.1945 - do woj. gdańskiego
15.XI.1945- podział na miasto i gminę
W latach 1954-1975 Nowy Dwór Gdański był stolicą powiatu.
1999 - ponownie stolica powiatu
*******
Gmina Stegna
Gmina położona jest w pn. – zach. części powiatu nowodworskiego
na Mierzei Wiślanej nad Zatoką Gdańską
Sąsiaduje z gminami Nowy Dwór,Sztutowo,Ostaszewo,od zach. granica wyznacza
rzeka Wisła, od pn. Zatoka Gdańska
Powierzchnia - 169,57 km²
Herb gminy
na tarczy koloru błękitnego złotą łódź z białym żaglem i umieszczonym na maszcie
czerwonym herbem z biało-srebrnym orłem, umieszczoną na biało-błękitnych falach
. Znajduje się na niej rycerz w srebrnej kolczudze i czerwonej tunice, wsparty o srebrny miecz
ze złotą rękojeścią
Flaga gminy
logo gminy
*************
We wczesnym średniowieczu przebiegał w rejonie wsi szlak handlowy
w kierunku Królewca.
Na terenie obecnej miejscowości znajdowały się wtedy dwie osady –
jedna nad brzegiem morza, druga w okolicach kościoła.
Steegen (nazwa pochodząca od „stogu” siana) była siedliskiem rybaków pomorskich,
natomiast w Kobbelgrube (nazwa wywodząca się od stadniny zajmującej
się
hodowlą klaczy)
Pierwsza wzmianka o Stegnie pochodzi z 1432 r.
od 1309 – do 1454 wchodził w skład państwa krzyżackiego
, następnie w części po północnej stronie Szkarpawy do Gdańska,
po południowej do Ekonomii Malborskiej tzw. Wielkich Żuław Malborskich
Po II Rozbiorze Polski (1793) gmina znalazła się w obrębie Królestwa Pruskiego,
w prowincji Prusy Zachodnie.
W okresie 1920 – 1939 w obszarze Wolnego Miasta Gdańska
w pow. Gdanskie Niziny ( Kreis Danziger Niederung)
w latach 1939 – 1945 włączona do III Rzeszy,
w pow. Landkreis Großes Werder
Od 1945 w granicach państwa Polskiego.
Do 1975 roku gmina leżała w woj. Gdańskim,
W latach 1975 – 1999 w województwie elbląskim
Od 1999 r. w
województwie pomorskim.
W skład gminy wchodzi 25 sołectw:
Bronowo, Chełmek, Chełmek-Osada, Chorążówka, Drewnica, Dworek-Niedźwiedzica, Głobica, Izbiska, Jantar, Jantar-Leśniczówka, Junoszyno, Mikoszewo, Nowotna, Popowo, Przemysław, Rybina, Stegienka, Stegienka-Osada, Stegna, Stobiec, Świerznica, Tujsk, Wiśniówka, Wybicko, Żuławki.
**************Gmina Sztutowo
Gmina położona jest u nasady Mierzei Wiślanej, na północno-wschodnim
krańcu Żuław Wiślanych.
Graniczy z gminami: Nowy Dwór Gdański, Stegna i Krynica Morska oraz
Elbląg i Frombork (przez Zalew Wiślany) w powiecie elbląskim.
Obszar - 112 km²
Siedziba władz gminy - Sztutowo
Herb gminy
z dnia 14 listopada 1997
Na tarczy koloru błękitnego złoty lub żółty statek jednomasztowy z białym rozciągniętym żaglem. Umieszczony jest na biało-błękitnych falac
Flaga gminy
Teren gminy został ukształtowany przez naniesienie przez prądy morskie piasku i mułu, tworząc obecny kształt Mierzei Wiślanej i Żuław
1248 - na mocy układu księcia Świętopełka z Zakonem tereny obecnej gminy
dostają się w ręce Krzyżaków
Od tamtej pory bazą dla jej rozwoju była karczma (1432) i stadnina koni rycerzy Zakonu.
. “Eine grosse Stutt uf der Nerge …” i budują dwór Stutthof skąd pochodzi obecna nazwa
miejscowości (Sztutowo).
Po wojnie 13 – letniej Sztutowo znalazło się we władaniu Gdańska.(do 1772 r)
Od 1772 w Królestwie Prus
1920 -1939 r. w granicach Wolnego Miasta Gdańska.
gmina należy do powiatu Gdańskie Niziny.
Granica z Prusami Wschodnimi przebiega przez Mierzeję (w okolicy Przebrna)
Tu zlokalizowany był najdłużej działający niemiecki obóz koncentracyjny.
Utworzony został 2 września 1939 r i istniał do 9 maja 1945
Od 1973 - gmina Sztutowo
Do 1975 roku tereny gminy Sztutowo należały do woj. gdańskie
.
W skład gminy wchodzi 8 sołectw : Grochowo Trzecie, Groszkowo, Kąty Rybackie,
Kobyla Kępa, Łaszka, Płonina, Sztutowo, Grochowo Pierwsze
**************
Gmina Ostaszewo
Gmina położona jest na obszarze Wielkich Żuław Malborskich.
Obejmuje południowo-zachodnią część powiatu nowodworskiego i graniczy z prawym
brzegiem rzeki Wisły oraz z gminami: Nowy Dwór Gdański i Stegna
w powiecie nowodworskim, Nowy Staw i Lichnowy w powiecie malborskim
oraz Cedry Wielkie i Suchy Dąb w powiecie gdańskim
Powierzchnia - 60,65 km²
Herb gminy
z dnia 17 września 2009 r.
Na tarczy w polu zielonym, nad rzeką srebrną, wiatrak złoty, ze skrzydłami srebrnymi.
Wiatrak w herbie Ostaszewa bezpośrednio nawiązuje do sylwetki wiatraka który kiedyś stał
w pobliżu miejscowości, ale do obecnych czasów zachowały się jedynie jego archiwalne fotografie.
Złota barwa konstrukcji symbolizuje wspaniałomyślność i życzliwość.
Skrzydła wiatraka, z których każde podzielone jest na siedem równych pól przedstawia
współpracę siedmiu sołectw gminy
Srebrna wstęga - oznacza żuławskie rzeki.
Flaga gminy
Ostaszewo - dawna nzwa Schöneberg (od niem. Schön - ładnie i Berg -wzgórze)
Na początku XIV w. , tereny obecnej gminy został przyłączony do tworzącego
się państwa krzyżackiego
Krzyżacy sprowadzali osadników z Holandii, prowadzili prace melioracyjne,
nakazali chłopom stróżowanie stanu wałów (funkcja wałowych)
Akt lokacyjny w 1333 roku nadał komtur Konrad Kesselhut.
1466-1772 - w woj malborskim w Prusach Królewskich
Od 1772 w Królestwie Pruskim
1818 r - 1920 w Kreis Marienburg
( Landgemeinden Schöneberg)
1920-1939 w Landkreis Großes Werder w W M Gdańsk
Od 1945 w granicach Polski
w woj. gdańskim
1954-1972 gromady Ostaszewo i Nowa Cerekiew
1973 - reaktywacja gminy
1975-1998 w woj. elbląskim
1.I.1999 r - w woj. pomorskim
W skład gminy wchodzi 7 sołectw
: Gniazdowo, Jeziernik, Ostaszewo, Nowa Cerkiew, Nowa Kościelnica,
Palczewo i Piaskowiec.
*******
Krynica Morska
Miasto i Gmina Krynica Morska
miasto na Mierzei Wiślanej, między Zatoką Gdańską a Zalewem Wiślanym
Graniczy na zach, z gminą Sztutowo ,na pn. z Fed. Rosyjską (obw. kaliningradzki)
Powierzchnia - 116,01 km²
Herb miasta
potwierdzony w Statucie M i G z 2011 r
Herb przedstawia na niebieskiej tarczy trzy białe żagle na tle pomarańczowego słońca.
Z heraldycznie prawej strony żagli widnieje czarna latarnia morska, natomiast z obu
stron widnieją czarne fragmenty Mierzei Wiślanej.
Symbolika herbu wiąże się z wypoczynkowym charakterem miasta.
Flaga
?
Pierwsze potwierdzone osadnictwo na terenie dzisiejszej Krynicy Morskiej pochodzą
z lat 1258–1282 (miejscowość Lipa (Liep), której nazwa pochodziła
od granicznego drzewa )
Po 1309 roku Zakon Krzyżacki włączył Lipę w skład Komturii Elbląskiej
Funkcjonował tu szlak handlowy z Gdańska na Półwysep Sambijski i do Królewca,
a w jego ramach – karczma.
W okresie tym (wiek XV) pojawia się nazwa Kahlberg (Łysa Góra – przypuszczalnie
pochodzi od dużej, nieporośniętej lasem wydmy)
W okresie polskim (1466–1793) należała do Gdańska,
Od 1793 w Królestwie Prus
Krynica Morska, jako kurort zaczęła powstawać po 1840 r
Krynica Morska (Kahlberg) została zdobyta przez wojska radzieckie 3 maja 1945 roku
Od 15.XII.1945 w granicach Polski (Łysa Góra)
1.VII.1947 -19.XII.1958 pod nazwą Łysica
Do 1954 była wsią w gminie Tolkmicko, w latach 1954–1958 stanowiła gromadę Łysica,
a od 1959 – już jako Krynica Morska– posiadała status osiedla.
Od 1 stycznia 1973 Krynica Morska wieś w reaktywowanej gminie Sztutowo
w powiecie nowodworsko-gdańskim w woj. gdańskim .
2 kwietnia 1991 z gminy Sztutowo wyłączono wsie Krynica Morska, Nowa Karczma i Przebrno, tworząc z nich miasto Krynica Morska
Od 1999 r gmina miejska w powiecie nowodworskim w woj. pomorskim.
*******
Znaczki pocztowe
Królestwo Prus
1850-1867
*****
Związek Północnoniemiecki
1868-1871
Niemcy
1872-1920,1939-1945
Wolne Miasto Gdańsk
1920-1939
Sztutowo to miejscowość, w której lata swojej młodości spędził wielki filozof
Artur Schopenhauer (1788-1860).
*****
Znaczki polskie
od 1945
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz