sobota, 8 sierpnia 2020

Siedmiogród

 Siedmiogród lub Transylwania (rum. Transilvania lub Ardeal, węg. Erdély, niem. Siebenbürgen) – kraina historyczna położona na Wyżynie Siedmiogrodzkiej w centralnej Rumunii.                                             
Historyczny obszar Siedmiogrodu stanowi obszar Wyżyny Siedmiogrodzkiej zamknięty z wszystki stron pasmami górskim Karpat (Wewnętrznych Karpat Wschodnich, Karpat Południowych  i Gór Zachodniorumuńskich).  Począwszy jednak od traktatu w Trianon (1920), zgodnie z którym do Rumunii przyłączono nie tylko  historyczny Siedmiogród, ale także długi pas ziem położonych na zachód od niego (m.in. część Banatu oraz Kriszanę), nazwy Siedmiogród używa się też często w odniesieniu do całego terytorium  pomiędzy łukiem  Karpat a granicą rumuńsko-węgierską 

i rumuńsko-serbską
.                                                                     
                       Polska nazwa Siedmiogród wywodzi się od niemieckiego słowa Siebenbürgen 
                                         oznaczającego siedem warowni, siedem miast

                                 Nazwa Erdély bierze się od słowa Erdő = las, i oznacza „kraj za lasami”,
                                       co jest odpowiednikiem  łac. Transylwanii;

                                       Rumuńska nazwa Ardeal -pochodzi z  nazwy węgierskiej.

                                      
Większość ludności stanowią Rumuni, ale zamieszkują ten teren także bardzo liczne mniejszości narodowe, przede wszystkim węgierska, saska (niemiecka), seklerska i romska

                                                                       *****
                                                     Powierzchnia -ok. 60.000 km²

                          Głównymi miastami są Braszów (rum. Brașov ,węg.. Brassó, niem. Kronstadt)  ,
                         Kluż-Napoka  (rum. Cluj-Napoca, węg. Kolozsvár, niem. Klausenburg) ,
                         Sybin  (rum. Sibiu, węg. Nagyszeben, niem. Hermannstadt)  i Târgu Mureș
                                    ( węg. Marosvásárhely, niem. Neumarkt am Mieresch)

                                                                            ****
                                                               Herb
                                         przyjęty 2. XI.1765 dla Wlk. Ks. Transylwanii
                                        Pół czarnego orła - miałby symbolizować Węgrów..
                                                    słońce i księżyc - Szeklerów.
                                                               zamki -Sasów

**


                                                                          *****                                   
                                               W herbie średnim Węgier z lat 1867 -1915
**
                                                                                              
                                                                           1915-1918
                                                                                 ***
                                                W herbie Rumunii  1921 -1947 i od 1992 r

 
**********
                                         Flaga
                            
                                                                       Od 1765-1918
                                                                   obecnie nieoficjalna

                                                                           ****     
                          Od III wieku p.n.e. tereny Siedmiogrodu zamieszkiwali Dakowie
.                                        Podbój przez Rzym nastąpił w latach 101–106 
                                                  Część  rzymskiej prowincji Dacja

                                        
                                             od VI w - napływ Słowian
                                          IX w - podbój przez Madziarów
                                  od pocz. XI w - autonomiczna część Węgier (1003)
                                                  

                         od XI w - osadnictwo romańskiej ludności pasterskiej
                      i od końca  XII w.  kolonistów  niemieckich (Sasi Siedmiogrodzcy)
                                    1211-25 we władaniu Krzyżaków (Burzenland, węg. Barcaság)
                                                               ( pd.-wsch. część )
                                                    od 1541 - lenno tureckie 
                           Podział na 3 terytoria autonomiczne Węgrów Szeklerów i Sasów


                                      
                                                   XVI w -silne wpływy  reformacj
                             od 1691 - odrębna ,niezależna od Węgier prowincja austriacka
                                                1763 -status wielkiego księstwa
                                                    ( 1765-1848 i 1849-1867)
                                   1848-49  ośrodek powstania przeciw Habsburgom
                                           od 1860 r -własny sejm krajowy
                                             1867 - połączenie z  Węgrom
                                         madziaryzacja ludności rumuńskiej
                              1.XII. 1918 -włączenie do Rumunii (proklamacja w Alba Iulia)
                                   4.VI.1920 r przyznanie  przez traktat  w Trianon
                            Prowincja o pow. 62 229 km² ,podzielona na 16 departamentów

                               
                                          30.VIII.1940 - Drugi arbitraż wiedeński,
                         utrata na rzecz Węgier   pn.część Siedmiogrodu z miastem Kluż ,
                                  Kriszany i Maramuresz ( 43 tyś. km²) ( Észak-Erdély)



                                        X. 1944 - zajęcie przez  Armię Czerwoną

                                               
                          III.  1945 - przekazanie Rumunii  (formalnie traktatem paryskim 1947 r)

                                       1952-1967  Węgierski  Region Autonomiczny
                          (  Regiunea Autonomă Maghiară,  Magyar Autonóm Tartomány )
                                         
           Węgierski Okręg Autonomiczny powstał w 1952 roku pod presją ZSRR,
       . W 1960 roku region został przemianowany na Region Autonomiczny Mureș-Magyar.
                                                     Został zniesiony w 1968 roku
                                                             
                                                                 *****************
                                               Znaczki pocztowe

                                                                    Austriackie
                                                      1850-1871

                                                                            ***
                                                              Węgierskie
                                              1871-1918,1940-1944

                                   




                                                                         *****
                                                           Rumuńskie
                                                              VII 1919 r -1.I.1922
                                      Nadruki na znaczkach węgierskich - Regatul Romaniei


       

                                                                    **I****
                                                                      1922

                                                                 
         


                                                                 ***********
            W latach 1576-1586 księstwo Siedmiogrodzkie było w unii personalnej z Polską

                                                    

Stefan, z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, kijowski, wołyński, podlaski, inflancki, a także książę siedmiogrodz
      Stephanus, Dei gratia rex Poloniae et magnus dux Lithuaniae, Russiae, Prussiae, Masoviae,                 Samogitiae, Kiioviae, Volhyniae, Podlachiae, Livoniaeque, necnon princeps Transylvaniae


                                                                   Herb Batorych

                                                                             *********

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz