Wojtek z Roztoki. : Krym

Półwysep Krymski, Krym – półwysep pomiędzy częścią północną Morza Czarnego częścią

zachodnią Morza Azowskiego, zwany w starożytności Chersonezem Taurydzkim bądź Taurydą,

połączony

jest z lądem tylko wąskim Przesmykiem Perekopskim, pomiędzy Morzem Czarnym i Azowskim,

a na wschodzie oddzielony od lądu Cieśniną Kerczeńską.

Powierzchnia ponad 27 tys. km².

Większa część nizinna, na południu wznoszą się Góry Krymskie (najwyższy szczyt Roman-Kosz,

1545 m), opadające stromo ku wąskiej strefie nadbrzeżnej (zwanej Południowym Wybrzeżem Krymu);

z lądem połączony Przesmykiem Perekopskim (szerokość do 8 km); na wschodzie i zachodzie

drugorzędne półwyspy: Kerczeński i Tarchankucki; wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża

system zalewów Siwasz.

Klimat umiarkowany ciepły, na południowym wybrzeżu śródziemnomorski;

Płw. Krymski na mapie ZSRR z 1987 r

Krym de iure należy do Ukrainy, de facto zaś w 2014 r. Rada Najwyższa Republiki Autonomicznej

Krymu ogłosiła deklarację niepodległości Autonomicznej Republiki Krymu, a następnie

Republika Krymu po referendum została anektowana przez Rosję w postaci nowo powołanego

Krymskiego Okręgu Federalnego Rosji (2014-2016)

De iure Republika Krymu jest nadal częścią Ukrainy jako Autonomiczna Republika Krymu

i miasto o osobnym statusie Sewastopol.

******

Autonomiczna Republika Krymu

ukr. Автономна Республіка Крим
ros. Автономная Республика Крым
krymskotat. Къырым Мухтар Джумхуриети

Powierzchnia-26 945 km²
Stolica- Symferopol
Języki urzędowe :rosyjski, ukraiński, tatarski krymski
Jedn. monetarna -Rubel rosyjski ( od 1.VI. 2014)
Ludność - 1, 9 mln

Rosjanie-67%.Ukraińcy- 15%,Tatarzy krymscy-10,5%

Do końca lat 20-tych XX w. język krymsko-tatarski zapisywano alfabetem arabskim.

Następnie zmieniano alfabet począwszy od łacińskiego po cyrylice, aż w końcu w 1991

przyjęto zapis w alfabecie łacińskim.

********

Herb i flaga Republiki Autonomicznej Krymu zostały przyjęte 24 września 1992 r.
na IX sesji Rady Najwyższej Republiki Autonomicznej Krymu.

Herb przedstawia w polu czerwonym srebrnego idącego gryfa trzymającego w łapie muszlę z błękitną perłą. Nad tarczą (normańską) złote wschodzące promieniste słońce. Po bokach tarczy dwie kolumny jońskie połączone wstęgą w barwach flagi krymskiej. Pośrodku wstęgi dewiza "Procwietanie w jedinstwie"

("Rozkwit w jedności").

Czerwona barwa tarczy nawiązuje do dramatycznej historii Krymu

Kolumny jońskie nawiązują do starożytnych kolonii greckich na terenie Krymu.
Wizerunek gryfa (strażnik kopalni złota) wywodzi się z rewersu greckich złotych monet,

bitych w Pantikapaionie (obec. Kercz) od V do I wieku p.n.e.

****
Flaga

Składa się z trzech poziomych pasów: granatowego, białego i czerwonego,
o szerokościach 1:5:1.
Barwa czerwona oznacza przeszłość, biała teraźniejszość, niebieska przyszłość.
Duży płat bieli podkreśla znaczenie teraźniejszości.

****
5 czerwca 2014 r. Rada stanu Republiki Krymu przyjęła ustawę potwierdzającą
herb ARK jako oficjalny emblemat Republiki Krymu

**********
Krymska ASRR

1938-1944

1921-1937

1938-42, 1944-30.VI 1945

1938

1929-1937

1921-1928

******

Herb gubernii taurydzkiej
1857-1918

*************
Sewastopol

город Севастополь
місто Севастополь

Miasto w południowo-zachodniej części Półwyspu Krymskiego ,
na wybrzeżu Morza Czarnego

Wielki port wojenny na Morzu Czarnym, baza rosyjskiej Floty Czarnomorskiej (do 2047)

na mocy porozumień zawartych między Ukrainą i Rosją po rozpadzie ZSRR.

Obszar-1079 km²

Według federalnej struktury Rosji - Sewastopol jest podmiotem Federacji Rosyjskiej
- miasto o znaczeniu federalnym .

Według podziału administracyjnego Ukrainy Sewastopol jest regionem Ukrainy - miastem o specjalnym statusie

*****

Herb

Herb pochodzi z 1969 roku, a w obecnej wersji przyjęty został 21 marca 2000 roku.

Przedstawia na tarczy dzielonej w skos w polu prawym górnym srebrnym medal Złotej Gwiazdy,

w polu lewym dolnym błękitnym srebrną kolumnę na skalistej wysepce i gałązkę wawrzynu.

Kolumna wzniesiona na skalistej wysepce przy Bulwarze Przymorskim w 1905 r. zwie się

Pomnikiem Zatopionych Okrętów, a przypomina lata wojny krymskiej – 1854-1855.
Autorem pomnika był estoński rzeźbiarz Amandus Adamson.
Złotą Gwiazdę miasto otrzymało za bohaterską obronę podczas II wojny światowej (w 1941 roku).

Poprzedni herb, nadany w 1893 roku, przedstawiał srebrnego gryfa na czerwonym polu,
udostojniony w narożniku dwugłowym orłem guberni taurydzkiej.

W latach 1994-2000 też był herbem miasta.

Flaga

Od 12.IV.2000 r

***

Miasto zostało założone przez rosyjskiego kontradmirała Thomasa Mackenzie 3 (14) czerwca 1783 jako baza marynarki wojennej i ważny port handlowy.

Pierwotna, tatarska nazwa miasta Akjar została zmieniona na Sewastopol -Miasto chwały ) dekretem carycy Katarzyny II z 10 (23) lutego 1784 roku.

W dekrecie tym caryca nakazała księciu taurydzkiemu Grigorijowi Potiomkinowi budowę w tym miejscu wielkiej twierdzy.

Podczas wojny krymskiej w latach 1853–1856 było przez 11 miesięcy oblegane,

a następnie zajęte przez siły koalicji brytyjsko- francusko- włosko- tureckiej.

V-XI 1918--okupacja niemiecka,

1919-20 naprzemian rzady" białych" i "czerwonych"

wojska Denikina i Wrangla

1920 -wojska angielskie, i francuskie

15 listopada 1920 r. Sewastopol został zajęty przez Armię Czerwoną .

W czasie II wojny światowej port został zdobyty przez wojska niemieckie i rumuńskie

w lipcu 1942, tym razem po 8-miesięcznym oblężeniu.

( 30 października 1941 r. - 4 lipca 1942 r

Sewastopol został wyzwolony przez Armię Czerwoną w maju 1944

W 1945 otrzymał tytuł „miasta-bohatera” ZSRR.

1948 r. - dekretem Prezydium Sił Zbrojnych RSFSR miasto Sewastopol zostaje przydzielone do odrębnego centrum administracyjnego i gospodarczego (miasto podporządkowania republikańskiego)

W 1954 r. Sewastopol nie przeszedł z Rosyjskiej F S R R w skład Ukraińskiej S R R

– w przeciwieństwie do reszty Krymu pozostawał miastem o specjalnym statusie, podporządkowany rządowi i organom cywilno-wojskowym RFSRR

Po przekształceniu Ukraińskiej SFRR w niepodległą Ukrainę w 1991 r. znalazł się

pod bezpośrednią kontrolą Kijowa, nie wchodząc w skład republiki autonomicznej.

6 marca 2014 roku rada miasta jednostronnie ogłosiła, że „miasto Sewastopol będzie częścią

Federacji Rosyjskiej jako podmiotu Federacji Rosyjskiej”

Sewastopol -ukraińska mapa turystyczna

*****

Najstarszymi mieszkańcami Krymu byli Kimeryjczycy i Taurowie
(od nich Krym nosił nazwę Tauryki, Taurydy)

Obecna nazwa,używana od XVw, pochodzi od tureckiego
kerim - forteca

VII w. p.n.e. wyparli ich irańscy Scytowie.

W VII–VI w. p.n.e kolonizacja grecka z ośrodkami w Chersonezie (obecnie Sewastopol) i Teodozji; najstarszą i jednocześnie główną kolonią nad Bosforem Kimeryjskim (Cieśn. Kerczeńska) był Pantikapajon (obecnie Kercz).

W połowie V w. p .e (ok. 480 r.p.n.e ) - wszystkie osiedla greckie zjednoczyły się
i utworzyły Królestwo Bosporańskie.
W III–II w. p.n.e Scytowie, wyparci przez swych wschodnich sąsiadów Sarmatów do stepowej części Krymu, zjednoczyli się z miejscową ludnością i utworzyli własne

państwo z osrodkiem w Neapolu Scytyjskim (Symferopol) , wkrótce podbite

przez króla Pontu, Mitrydatesa VI Eupatora.

W 2. połowie I w. p.n.e (63 r). Królestwo Bosporańskie zostało uzależnione od Rzymu.
W III w. n.e. część Krymu opanowali Goci
375 r -Hunowie
Od IV w. Krym był obiektem ekspansji Bizancjum.
. ok. 680 r. rozpoczęło się aktywne wkraczanie na Krym Chazarów
W X w. Chazarów wyparli Pieczyngowie, a tych w XI w. Połowcowie.
W 988 r -książę Rusi kijowskiej -Włodzimierz Wielki przyjmuje
chrzest w Chersonezie

Na początku XI stulecia w okolicach Kerkinitydy próbowali się osiedlić Słowianie
z Rusi Kijowskiej,jednak prześladowani przez Połowców,
zmuszeni byli wrócić do ojczyzny.
W X–XII w. część Krymu (Półwysep Tamański) zajmowało ruskie księstwo tmutarakańskie.
W XIII w. Krym wszedł w skład Złotej Ordy
U schyłku XIII w. kupcy genueńscy nabyli od chana Złotej Ordy pozwolenie
na założenie faktorii handlowej w Kaffie (Teodozja).
Wenecjanie usadowili się w Sugdei (obecnie Sudak)
W 1443 -Tatarzy utworzyli samodzielny
chanat krymski (Hadżi Girej - potomek Czyngis-chana)

Od 1475–1774 w zależności wasalnej od Turcji.
Południowa część półwyspu znajdowała się bezpośrednio
w granicach Imperium.
1475 - Armia osmańska pod dowództwem Paszy Gedike Ahmeda
zdobywa posiadłości genueńskie i Księstwo Teodoro.
1736-1737,1771 najazdy rosyjskie
1774 -formalnie niepodległy
W 1783- Krym przyłączono do Rosji

1802-1921-gubernia taurydzka (Таврическая губерния)

1853–56 był głównym terenem działań krymskiej wojny.

W latach 1918-1920 istniały tu liczne tymczasowe twory państwowe
oraz quasi-państwowe

Krymska Republika Ludowa (grudzień 1917-styczeń 1918)

Radziecka Socjalistyczna Republika Taurydy (marzec-kwiecień 1918)

Krymski Rząd Krajowy (czerwiec 1918-kwiecień 1919)

Krymska Radziecka Republika Socjalistyczna w
składzie Rosyjskiej FSRR (kwiecień-czerwiec 1919)

Siły Zbrojne Południa Rosji (czerwiec 1919-kwiecień 1920)
Armia Rosyjska Wrangla (kwiecień-listopad 1920).

18 .X. 1921 w południowej części guberni taurydzkiej
proklamowano w ramach Rosyjskiej FSRR Krymską ASRR

Krym był okupowany w latach 1941–1944
przez wojska niemieckie,

1942- 1944 formalnie do  Reichskommissariat Ukraina,
faktycznie adm wojskowa
    Plan kolonizacyjny -Gothengau
V 1944- pod zarzutem sprzyjania Niemcom deportowano ludność tatarską
do Azji Środkowej (Uzbekistan)
od 26.VI. 1944 r. także Greków,Ormian i Bułgarów
Z Krymskiej ASRR wywieziono ponad 191 tys. osób
1989 r- oficjalne pozwolenie powrotu przyznane Tatarom Krymskim

  25.VI. 1946 - 26.IV. 1954 Obwód krymski Rosyjskiej FSRR
26.IV.1954- 19.VI. 1991 roku w składzie Ukraińskiej SRR
Od  12 .II. 1991 Krymska ASRR

5.V. 1992 r. na terenie Krymu proklamowano powstanie Republiki Krymu,
będącej autonomicznym terytorium w obrębie Ukrainy.

od III 2014 pod kontrolą rosyjską.

17.III. 2014 r. ogłoszono niepodległość (Republika Krymu) i wniosek o
przystąpienie do Rosji; uznany przez Rosję.
21.III. 2014 r. Krym został przyłączony do Rosji , tworząc dwa nowe podmioty federalne:
Republikę Krymu i federalne miasto Sewastopol ”
(Республика Крым ,Город федерального значения Севастополь)

******

Znaczki pocztowe
Znaczki rosyjskie
1858-1920