Herby ziem historycznie
z Polską związanych
Inflanty – nazwa krainy historycznej nad Dźwiną i Zatoką Ryską powstałej
w średniowieczu w obrębie posiadłości zakonu kawalerów mieczowych,
a zamieszkanej przez plemiona bałtyckie (przodków obecnych Łotyszów)
i ugrofińskie (przodków obecnych Estończyków), na których kulturę na przestrzeni
wieków wpływała kultura niemiecka, a także skandynawska i polska
(szczególnie w Inflantach Polskich/Łatgalii).
Nazwa Inflanty pochodzi od zniekształconej niemieckiej nazwy Livland.
Dawne Inflanty obejmują terytoria dzisiejszej Estonii (część południowa) i Łotwy.
Od XII wieku były terenem ekspansji Niemców i Duńczyków,
od XIII wieku zostały podbite przez niemiecki zakon rycerski kawalerów mieczowych.
W roku 1561 wielki mistrz zakonu Gotthard Kettler poddał ziemie Inflant królowi
polskiemu Zygmuntowi Augustowi.
Inflanty stały się trzecią obok Korony Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa
Litewskiego częścią składową Rzeczypospolitej Obojga Narodów,
będąc wspólną własnością Polski i Litwy(1569). Gotthard Kettler,
będąc lennikiem Polski, otrzymał Księstwo Kurlandii i Semigalii
wydzielone z Inflant.
Polskie panowanie na Inflantach umocnił Stefan Batory
(wojny z Moskwą 1578-1582).
W XVII wieku
toczyły się walki polsko-szwedzkie o Inflanty, w wyniku których
znaczna,północno-zachodnia część tego obszaru przypadła Szwecji (1621),
co zostało potwierdzone rozejmem altmarskim (1629) i następne
pokojem oliwskim (1660).
Svenska Livland
Część południowo-wschodnia Inflant, która została przy Polsce,
nazywano Inflantami Polskimi.
Inflanty szwedzkie oraz Estonia zostały zabrane przez Rosję Piotra Wielkiego
w 1721 roku na podstawie pokoju w Nystad
Po pierwszym rozbiorze Polski w roku 1772 Inflanty Polskie przyłączono
do Imperium Rosyjskiego.
Całość Inflant znalazła się pod panowaniem Rosji w wyniku III rozbioru w roku 1795.
W ten sposób Rosja władała – do czasów I wojny światowej
(1917)– całymi historycznymi Inflantami (gubernie inflancka, kurlandzka,
część gubernii witebskiej)
18 listopada 1918 w Rydze nastąpiło proklamowanie niepodległości Łotwy
Od 1921 roku w składzie niepodległej Łotwy i część Estonii.
******
Inflanty Polskie
Nazwa Inflanty Polskie pojawiła się po pokoju w Oliwie 1660, gdy Łatgalia,
jako jedyna część Inflant, pozostała w granicach Rzeczypospolitej
(Kurlandia i Semigalia
stanowiły lenne, jednakże odrębne od federacji, księstwo).
Inflanty Polskie okupowane w latach 1655-1666 przez carską armię,
odzyskane układem andruszowskim 1667, postanowieniem sejmu z 1677 roku
otrzymały tytuł księstwa, a ustrój województwa
. Po I rozbiorze w granicach Rosji stała się
częścią guberni witebskiej.
Od 1920 w w niepodległej Łotwie
- ustanowiony został przez króla Zygmunta Augusta 26 grudnia 1566 roku.
Przedstawiał na tarczy w polu czerwonym gryfa srebrnego wspiętego,
z mieczem w prawej łapie, przeplecionego przez pierś złotymi literami "SA" pod koroną.
Po utracie na mocy pokoju oliwskiego 1660 roku znacznej części Inflant
na rzecz Szwecji herb ten pozostawiono Inflantom polskim.
Pozostał w użyciu aż do I rozbioru Polski (1772).
Sejm warszawski 1677 roku ustalił ostateczną ordynację Inflant nadając im tytuł
Księstwa. Tarczę herbu zwieńczono mitrą książęcą.
Herb ten pozostał też w użyciu w Inflantach szwedzkich (Svenska Livland))
w latach 1660-1721, lecz bez liter "SA" na piersi gryfa.
Od 1800 (ze zmianami w 1857) roku gryf wspięty z mieczem w prawej łapie,
z cyfrą cesarską Piotra II (ПВИВ - Piotr Drugi Imperator Wszechrosji)
na piersi pozostał w herbie guberni inflanckiej obejmującej tzw. Inflanty szwedzkie
zdobyte przez Rosję w 1721 roku.
Od 1921 roku gryf inflancki jest jednym z godeł herbu niepodległej Łotwy.
Znaczki pocztowe
Łotwa
1921 . Mi 77-86
1922
Mi 87-88
1938
Mi 264,265
1994. Mi 373, 374
Na znaczkach herby Inflant i Łatgali wprowadzone 26.IV.1930
Przywrócone zostały w 1993 roku.
Vidzeme - łotewska nazwa Inflant.
Latgale- łotewska nazwa Inflant Polskich
******
Polska
1999. Fi 3608
Na znaczku - Onufry Zagłoba główny bohater trylogii Henryka Sienkiewicza,
na tle mapy Polski z XVII w. z wyróżnionymi Inflantami.
- Jechał ich sęk! Niech ustąpią Inflanty i miliony pozwolą, darujemy ich zdrowiem "
****
Herby miast
Herb miasta Valka
Wersja od 1925,pon. od 1993 r.
245 km na południe od stolicy kraju Tallinna.
miastem Valka jedno miasto – Walk
prawa miejskie i herb nadał miastu dopiero król Polski Stefan I Batory
w roku 1584.
***
Inflanckiego gryfa spotkać można w herbie miasta Ainażi.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz