Spratly, Spratleje, Wyspy Spratly’ego
– grupa około 100 małych obiektów fizjogeograficznych (wysepek, skał, łach i raf) położonych
na Morzu Południowochińskim, mniej więcej w jednej trzeciej odległości między filipińską
wyspą Palawan a południowym wybrzeżem Wietnamu.
wyspy zajmuja około 4 km² (11 km²) lądu na obszarze ponad 425 000 km² morza.
wiet. - Quần đảo Trường Sa -" Długie wyspy piaskowe"
malaj. Kepulauan Spratly
tagalog : Kapuluan ng Kalayaan (Wyspy Wolności)
Nazwa francuska z okresu kolonialnego - Île de (la) Tempete ( Wyspa Burz ).
Trzy kraje roszczą sobie prawo do całego archipelagu Spratly: ChRL (część prowincji Hajnan) i Republika Chińska (Tajwan) -oba powołują się na linię dziewięciu kresek oraz Wietnam (część prowincji Khánh Hòa)
Trzy inne państwa wysuwają roszczenia do niektórych z tych obiektów: Filipiny (część prowincji Palawan), Malezja (część prowincji Sabah) oraz Brunei.
************
Przyczyną sporu o obszar Morza Południowochińskiego są głównie zlokalizowane pod jego dnem bogate złoża ropy naftowej i gazu oraz przebiegający przez akwen ważny morski szlak transportowy, wykorzystywany przez 50% kursujących tankowców transportujących ropę naftową.
Ponad 80% międzynarodowego handlu Chin zależy od szlaków Morza Południowochińskiego.
Jest znany jako „trzecia złota droga wodna na świecie”
.
Niewielkie oddziały wojskowe stacjonują na około 45 wyspach – są to siły wietnamskie, chińskie, tajwańskie, malezyjskie i filipińskie.
****
Według chińskich danych Chińczycy zamieszkiwali te wyspy od niepamiętnych czasów
(dyn. Han III p.n.e -III n.e )
i jako pierwsi narysowali je na mapach.
Do XIX wieku chińscy rybacy odwiedzali wyspy również
w celu uzupełnienia zapasów wody pitnej.
1211 - wyspy po raz pierwszy pojawiają się na chińskich mapach
1405- zajęcie przez Chiny (Nansha Qundao ).
1606 - Hiszpania traktujr wyspy jako część Filipin .
1815 -roszczenia Wietnamu (Truong Sa).
29.III. 1843 r. brytyjski wielorybnik Richard Spratly odkrywa
Wyspę Spratly i Rafę Ladd.
1885 -Chiny ponawiają swoje roszczenia do wysp
Od 1887- część francuskich Indochin
Konwencja dotyczącą wytyczenia granicy między Chinami a Tonkinem
1893/97-Wielka Brytania ogłasza protektorat nad wyspami.
Stąd dawne brytyjskie kolonie Malezja i Brunei wywodzą swoje roszczenia
do niektórych południowych wysp archipelagu.
10 XII.1898 r.- wyłączenie wysp z Filipin na mocy traktatu paryskiego.
10 .IV. 1930 r -. Francja zajmuje wyspę Itu Aba i Amboyna Cay.
21.XII. 1933 r. -aneksja do francuskiej Kochinchiny ,
część prowincji Ba Ri
15 .VI.1938 r. - ustanowione jako Truong Sa w
prowincji Thua Thien
Od 4.IV.1939 r. protektorat japoński
12.XII. 1939 r. - IX. 1945 r. zajęty przez Japonię
(.baza okrętów podwodnych na Itu Aba)
1941 - przemianowanie na Shinnan Shoto (Nowe Wyspy Południowe),
część prowincji Tajwan; .
Od X.1946 -roszczenie chińskie , część prowincji Guangdong.
1949-roszczenia Wietnamu
7. VII. 1951 r. roszczenie Wietnamu Pd .
8.IX.1951 r. Japonia oficjalnie zrzeka się suwerenności na
mocy traktatu z San Francisco.
15.V. 1956 r. filipiński obywatel Tomás Clome zakłada
na wyspach państwo Kalayaan (Ziemia Wolności).
22.X. 1956 r. formalnie przyłączonie przez Wietnam Południowy
, część prowincji Phuoc Tuy.
8.VI.1956 r. Tajwan zajmuje wyspę Itu Aba (Taiping) ,pop. do Filipin.
Od 13.VII. 1961 r do prowincją Quang Nam (Wietnam Pd.)
1969 - 1971 amerykańska stacja radarowa na wyspie Spratly.
IV. 1972 r.- włączenie Kalayaan do prowincji Palawan
11.VI. 1978 r. Filipiny oficjalnie anektują wyspy.
( 60% wysp na zachód od Palawan )
1. VII.1976 r. socjalistyczny Wietnam potwierdza roszczenia do wysp
ogłasza wyspy częścią prowincji Khanh Hoa.
Od 1978- Chiny okupują sześć atoli poprzednio należących do Wietnamu,
21.XII. 1979 r. Malezja zajmuje Swallow Reef (Terumbu Layang)
proklamowanie wysp Spratly - częścią stanu Sabah.
1984 -Brunei ustanawia wyłączną strefę połowową obejmującą rafę Louisa.
W marcu 1988 r. Wietnam i Chiny scierają się zbrojnie na trzech rafach
Đá Gạc Ma (Johnson Reef), Đá Ga i ạá Lạc ( Gaven Reef North i Gaven Reef South),
Đá Chữ Thập ( Fiery Cross Atolls)
25.II.1992 r. oficjalnie zadeklarowanie jako część Chin
„Ustawa o morzu terytorialnym i strefie przyległej”.
4 XI. 2002 r. kraje wysuwające roszczenia do Spratlejów podpisują
„Deklarację w sprawie postępowania stron na Morzu Południowochińskim”. w której określenie statusu archipelagu zostało odłożone do 2052 r.
********
Wyspy kontrolowane przez Wietnam :część prowincji Khánh Hòa (od 1989)
Ườo Trường Sa ( Wyspa Spratly )
Songo Song Tử Tây ( Southwest Cay ) .
Do Sinh Tồn ( wyspa Sin Cowe ),
Do S Ca Ca ( Sand Cay ),
Namo Nam Yết ( wyspa Namyit )
Bango An Bang ( Amboyna Cay )
****
- posiada stałą bazę wojskową na wyspie Taiping ( Itu Aba).
Ponadto Tajwan kontroluje rafę Zhongzhou (中洲 礁 / Central Reef), około 5 km na wschód
od Taiping Dao. Obie wyspy należą do Tizard Bank (郑 和 群 礁).
ChRL
Wyspy Spratly - dystrykt Nansha, miasto Sansha, prowincja Hainan (2012)
Obecnie Chińska Republika Ludowa kontroluje :
Yongshu Jiao (永 暑 礁 / Fiery Cross Reef
Banlu Jiao (半路 礁 / Hardy Reef,
Banyue Jiao (半月 礁 / Half Moon Shoal)
Lusha Jiao (禄 沙 礁 / Hopp's Reef
Meiji Jiao (美 济 礁 / Mischief Reef
Pengbo Ansha (蓬勃暗沙/ Bombaj Lynn
Ren'ai Jiao (仁爱 礁 / Second Thomas Shoal, ;
Sanjiao Jiao (三角礁/ Livock
Wufang Jiao (五方礁/ Jackson Atoll;
Xian'e Jiao (仙娥 礁 / Alicia Annie Reef,
Xinyi Jiao (信义 礁 / First Thomas Shoal,
Zhubi Jiao (渚 碧 礁 / Subi Reef,
Jiuzhang Qunjiao (九章 群 礁 / Union Banks and Reefs)
Anle Jiao (安乐礁/ Hallet );
Chigua Jiao (赤 瓜 礁 / Johnson South Reef,
Dongmen Jiao (东门 礁 / Hughes Reef
Niu'e Jiao (牛轭礁/ Whitsun )
Ximen Jiao (西门礁/ McKennan )
Zhuquan Jiao (主权礁/ Imperium ),
Zhenghe Qunjiao (郑 和 群 礁 / Tizard Bank):
Iod Jiao (安达礁/ Eldad
Nanxun Jiao (南薰 礁 / Gaven Reef North,
Yinqing Qunjiao (尹 庆 群 礁 / London Reefs):
Cuarteron Reef (华阳礁 )
*****
Filipiny
Na wyspie Thitu (Pagasa) (powierzchnia 32 ha) od 1978 r. osiedlono ok. 200 cywilów, którzy oficjalnie należą do gminy Kalayaan , która obejmuje również sześć niezamieszkanych wysp i raf..
część prowincji Palawan
Ponadto bazy wojskowe na wyspie West York (Likas) , Northeast Cay (Parola) , na Nanshan (Lawak) i Loaita (Kota) .
i posterunek wojskowy na rafie Ayungin Shoal (Second Thomas Shoal)
****
Malezja
kontroluje Terumbu Layang-Layang (znany również jako Swallow Reef lub Danwan Jiao弹丸 礁), Terumbu Ubi ( Ardasier Reef ), Terumbu Laya ( Dallas Reef ), Terumbu Siput ( Erica Reef ), Terumbu Peninjau ( Investigator Shoal ) i Terumbu Mantanani ( rafa Mariveles ).
Na Terumbu Semarang Barat Besar ( Rafa Królowej Charlotte ) zbudowano wieżę sygnałową .
Terumbu Semarang Barat Kecil , znany również jako Louisa Reef , był kontrolowany do 2013 r.
przez Malezję, która następnie zrezygnowała z roszczeń na rzecz Brunei..
****
Znaczki pocztowe
Tajwan
******
Wietnam
ChRL
Chigua Reef / Johnson South ,Zhubi Jiao / Subi Reef , Yongshu Reef / Fiery Cross
Meiji Reef / Mischief Reef
*****
Filipiny
Na znaczku Tomás Cloma
obywatel Filipin prawnik i właściciel floty rybackiej,
W lipcu 1956 r. ustanowił Kalayaan (Freedomsland) ze stolicą Pagasa,obejmujący
Spratly Islands, Investigator Shoal, Itu Aba, Pagasa i Nam Yit Islands, West York Island,
North Danger Reef i Mariveles Reef. W kwietniu 1972 r Kalayaan włączono do prowincji
Palawan
Filipiny wykorzystywały przypadek Cloma jako ważną podstawę roszczeń do dużej części archipelagu Spratly.
*******
Malezja
*****
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz