Wojtek z Roztoki. : Armenia

Republika Armenii ( Republika Armeńska)

– kraj na pograniczu Europy i Azji, na Kaukazie Południowym.
Armenia graniczy od północy z Gruzją, od południa z Iranem i z azerską eksklawą Nachiczewan,
od wschodu z Azerbejdżanem, od zachodu z Turcją.
Armenia nie ma dostępu do morza.

Jest krajem górzystym. Zajmuje pn-wsch. część Wyżyny Armeńskiej i otaczajace

ją od północy i wschodu pasma Małego Kaukazu.

Najwyższym szczytem jest -Aragac- 4090 m.n.p.m
Największe jezioro - Sewan 1240 km²

*****
Nazwa Armenii pochodzi od perskiej nazwy Armanestân i Arman
Nazwa ta z kolei pochodzi od nazwy jednej z graniczących z Persją prowincji państwa Urartu,
leżącej na terenie historycznych ormiańskich ziem.
Sami Ormianie określają się mianem Hajer , a swój kraj – Hajastan - kraj Hajów.
Ormianie nazwę tę wywodzą oni od imienia postaci Haika – syna biblijnego Togarmy, wnuka Gomera, prawnuka Jafeta i praprawnuka Noego, którego uważano za protoplastę narodu ormiańskiego.

Historyczna Armenia - na południowy wschód od Morza Czarnego i na południowy zachód od Morza Kaspijskiego ; obszar podzielony obecnie między Turcję , Republikę Armenii , Azerbejdżan , Gruzję i Iran .

Arewmtian Hajastan (Zachodnia Armenia).
Arewmdean Hajasdan (Wschodnia Armenia)

do 1920-Taczkahajastan wschodnia i Dadżkahajasdan zachodnia Armenia.

*******
Republika Armenii
Hajastani Hanrapetutjun
Հայաստանի Հանրապետություն

Powierzchnia-29 800 km²
Stolica-Erywań
Języki urzędowe -ormiański
Jedn. monetarna -Dram= 100 lumów

Ludnośc 2,9 mln
Ormianie -96%, Azerowie-0,5%, Rosjanie-0,3% ,Kurdowie -1,1%

*****
Herb

Od 19 kwietnia 1992

Herb Armenii to pięciopolowa tarcza podtrzymywana przez lwa i orła, starożytne symbole królestwa Urartu. Na tarczy sercowej znajduje się góra Ararat z arką Noego, symbol narodu ormiańskiego.

W poszczególnych polach umieszczone są herby historycznych królestw armeńskich

(kolejność heraldyczna):

prawe górne - w czerwonym polu złoty idący lew trzymający krzyż, herb Bagratunian (Bagratydzi, Bagratydów), którzy rządzili Armenią aż do mongolskich najazdów w IX wieku.

lewe górne - w błękitnym polu złoty dwugłowy orzeł, Arszakunian, herb Arsacydów, z której pochodził król Tiridates III, który został w 301 ochrzczony przez świętego Grzegorza Oświeciciela, czyniąc Armenię pierwszym państwem chrześcijańskim na świecie.

prawe dolne - w błękitnym polu dwa złote orły frontem do siebie - herb Artaszezjan Artaxiadów,

z której pochodził król Tigranes II (I wiek p.n.e.).

lewe dolne - w polu czerwonym kroczący złoty koronowany lew z krzyżem - herb Rubinian Rubenidów, którzy rządzili Królestwem Małej Armenii (Cylicja) aż do jego upadku w XIV wieku.

Skierowany pionowo w górę miecz przecinający łańcuchy symbolizujące wielowiekową niewolę narodu ormiańskiego świadczy o gotowości do walki w obronie wolności, zaś kłosy zboża i gałązka oliwna symbolizują bogactwo kraju

1918-1920

Demokratyczna Republika Armenii

*****

Erywań

Od 2004 r

Nawiązanie do fresku z Erebuni ,

*******

Armeńska SRR

1922-1937
****

Flaga

Od 1.IX.1991 r.

składa się z trzech horyzontalnie ułożonych pasów – czerwonego, błękitnego i pomarańczowego.
Jej barwy są identyczne z pierwszą flagą Armenii, wprowadzoną 22 kwietnia 1918,
inne są tylko jej proporcje.
Czerwony oznacza przelaną krew ormiańskich bohaterów za wolność.
Błękitny to kolor nieba, symbolizuje także nadzieję.
Pomarańczowy symbolizuje bogactwa pochodzące z ciężkiej pracy
.
Czerwono-błękitno-żółtej flagi używała Armenia w okresie niepodległości (1920-22).

Wzór i barwy flagi Rada Najwyższa Armenii przyjęła w drodze ustawy z 24 sierpnia 1990 o fladze państwowej Republiki Armenii.. Ostatecznie została przyjęta 1 września 1991.

**

Flaga Armeńskiej SRR 1952-1990

1940-52

1936-1940

1927-1937

1922-1927

1922

*****
Między XI a VII w. p.n.e. na terenach współczesnej Armenii istniało potężne królestwo Urartu,
które zostało rozbite przez Scytów.

VI w.p.n.e - osadnictwo Ormian podległych Medii, Persji i Syrii.

95 r p. n.e - zjednoczenie państwa ormiańskiego zależnego od Rzymu (do prow. Kapadocja)
potem od Bizancjum (387 ) i Arabów (640).
ok.300 r -przyjęcie chrześcijanstwa przez Armenię Wielką
Dzięki działalności św. Grzegorza Oświeciciela już w 301 król Armenii Tiridates III (Tyrydates) ustanowił chrześcijaństwo religią państwową,

IX -Xw- -niezalezne państwo pod panowaniem Bogratydów (886-1080)
XI w -podbój seldżucki (Turcy seldżuccy)

XIII-w inwazja Mongołów (1235-43,1386-1402)

1198-1375 utworzenie przez uchodżców ormiańskich w Cylicji
własnego państwa Mała Armenia (Rubenidzi)

Cylicyjskie Królestwo Armenii

XVI w - teren rywalizacji turecko- perskiej
1516 -podział kraju (1555,1639)
Persja -wschodnia część Armenii.
Od 1828- rosyjskie panowanie nad wiekszoscia terytorium Armenii
1878 - nad częścią północną

1895-97,1909,1914-15- prześladowania i masakry Ormian dokonywane
przez Turków w zachodniej części kraju

1917- wsch. rosyjska część odzyskanie niepodległości

28 .V.1918 - 9 .VII. 1921 - utworzenie Demokratycznej Republiki Armenii.
pierwsze suwerenne państwo ormiańskie
od czasu upadku Ormiańskiego Królestwa Cylicji w 1375.

W 1920 roku Turcja zajęła większość jej terytorium,
bolszewicy wcielili pozostałą część do Związku Radzieckiego,
zaś ormiańska elita padła ofiarą stalinowskich czystek.

Utworzono wówczas Armeńską SRR, która 12 marca 1922 weszła w skład
Zakaukaskiej Republiki Radzieckiej i pozostała w niej do 5 grudnia 1936 roku.
1936 -status SRR

23.VIII. 1990 deklaracja suwerennosci republiki
23.IX.1991 - parlament proklamuje niepodległość Armenii
XII.1991 - przystapienie do WNP

Od 1989-konflikt armeńsko-azerski o Górski Karabach
w obronie ormiańskiej ludności tymczasowo zakończoną korzystnym dla
niej zawieszeniem broni w 1994 roku