Wojtek z Roztoki. : Powiśle

Powiśle

-są to obszary położone na północ od Grudziądza i na południe od Żuław Wiślanych.
Wisła oraz Nogat oddzielają na zachodzie Powiśle od Pomorza (Kociewie, Kaszuby, Żuławy).
Od wschodu graniczy z Warmią
Obszar ten znajduje się na terenie historycznych Prus Górnych ( niem.Oberland)

Nazwa Powiśle została stworzona i propagowana przez władze PRL
W 1953 r. pracownicy Instytutu Zachodniego w Poznaniu opisali Powiśle jako obszar obejmujący ówczesne powiaty:
elbląski, malborski, sztumski, kwidzyński, suski, morąski, pasłęcki.

Współczesne jednostki terytorialne zaliczane do Powiśla:
południowo-wschodnia część woj. pomorskiego - powiaty: kwidzyński, sztumski
oraz częściowo malborski
połnocno-zachodnia część woj. warmińsko-mazurskiego - powiat elbląski,
północne gminy powiatu ostródzkiego i powiat iławski bez gminy Lubawa

*******
Herby

Powiat kwidzyński
Powierzchnia: 835 km²

W czerwonym polu wizerunek złotego orła z takimż nimbem.
Orzeł jest atrybutem św. Jana Ewangelisty.

Herb ustanowiony Uchwałą Nr VIII/46/1999
Rady Powiatu Kwidzyńskiego z dnia 7 czerwca 1999 r

*****
Powiat sztumski
731 km²

Herb powiatu od 1929 r,ponownie od 2003 r
Tarcza trójdzielna w pas. Pole górne i dolne czerwone, w polu środkowym srebrnym obok siebie trzy szyszki zielone ułożone w słup.
Herb został ustanowiony Uchwałą Nr XII/54/2003 Rady Powiatu Sztumskiego
z dnia 23 sierpnia 2003 r.
Herb nwiązuje do herbu ks. austriackiego (dyn. Babenbergów następnie odziedziczonego przez Habsburgów ) nadanego zamkowi w Sztumie w 1377 r

*****
Powiat malborski

Herb powiatu malborskiego w polu srebrnym nad murem blankowym czerwonym
orzeł czarny mieczowy.
Herb został ustanowiony Uchwałą Nr XVIII/146/2000 Rady Powiatu Malborskiego
z dnia 28 kwietnia 2000 r.

Herb województwa malborskiego

Od 1454 r
Na tarczy w polu srebrnym czarny orzeł ze złotymi szponami
zbrojonym prawym ramieniem wyrastającym z szyi.
i złotą koroną na szyi.

Czarny krzyżacki orzeł udostojniony przez króla Kazimierza Jagiellończyka królewską koroną symbolizującą Koronę Polską oraz ręką z mieczem zaczerpniętą z państwowego herbu litewskiego Pogoń symbolizującą Wlk. Ks.Litewskie

*******
Malbork - miasto

Gmina Malbork

Herb od 2007 r

Gmina Stare Pole

Herb od 2004 r

*************
Herby gmin powiatu ostródzkiego zaliczane do Powiśla
(Morąg, Małdyty, Miłomłyn i Miłakowo)

Herb powiatu ostródzkiego

Morąg

Miłomłyn Miłakowo

***************

Herb powiatu iławskiego

Herb powiatu elbląskiego

************
Herby historyczne

Prusy Zachodnie
1815-1829, 1878-1920

Regierungsbezirk Marienwerder

Kreis Marienwerder

Herb powiatu od 1932 r
Landkreis Stuhm

Kreis Rosenberg in Westpreußen

??
***********

Regierungsbezirk Danzig

Kreis Marienburg (Westpreußen)

Landkreis Elbing,

Od 21.XI. 1930 r
nawiązanie do pieczęci komturstwa elbląskiego z XIV w

******

Prusowie -
obszar do rzeki Dzierzgoń nazywano Pomezanią,

a pomiędzy rzekami Dzierzgoń i Pasłęką – Pogezanią

był pierwszym regionem Prus zdobytym w latach 1230 do 1249
przez Zakon Krzyżacki

1466–1772 województwo malborskie-część Prus Królewskich.
(Palatinatus Marienburgensis )

powiaty -sztumski, kiszporski (dzierzgoński),elbląski
,
Pomezania Książęca w składzie Prus Książęcych

Pomezanię Biskupią w składzie Prus Królewskich

1772 - włączony do Prus Wschodnich

1815-1829 , 1878-1920 w prowinci Prusy Zachodnie

11 lipca 1920 na Powiślu odbył się plebiscyt, który miał zadecydować o

jego przynależności państwowej.
Był nadzorowany przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową
z siedzibą w Kwidzynie.

Głosowanie odbyło się w powiatach: kwidzyńskim, malborskim, suskim i sztumskim.
Większość z nich głosowała za pozostaniem w granicach Niemiec.

do Polski – wąski pas powiatu gniewskiego po wschodniej stronie Wisły
( enklawę na wschodnim brzegu Wisły, potocznie nazywaną Małą Polską

Janowo, Nowe Lignowy Borztych, Kramrowo, Mł. Pólko)

1920- 1922 - Regierungsbezirk Westpreußen

1922-1939 -włączenie do Prus Wschodnich jako
rejencja Prusy Zachodnie

XI 1939 -III.1945 w skladzie Reichsgau Danzig-Westpreußen
( Regierungsbezirk Marienwerder)

******
W roku 1945 tereny Powiśla (Prus Górnych) zostały zasiedlone przez osadników
pochodzących z różnych rejonów Polski, przede wszystkim z Mazowsza
i dawnych Kresów

1945-1975 w granicach województwa gdańskiego
1975-1998 w województwie elbląskim