niedziela, 2 grudnia 2018

Suvalkija

Suwalszczyzna (Suvalkija ),  Zaniemenie (Užnemunė)-to historyczny region Litwy ,
 na zachód i południe od Niemna
Odrębna tożsamość regionu zostala  ukształtowana w XIX w., kiedy terytorium to
   należało kongresowego  Królestwa Polskiego (Gubernia suwalska)

Odegrała bardzo ważną rolę w historii odrodzenia, państwa, nauki, kultury i edukacji na Litwie.
Gimnazja w Mariampolu,Wierzbołowie, i Wyłkowyszkach oraz seminarium nauczycielskie w Wejwerach byly jednymi z  najważniejszych ośrodków litewskiego ruchu narodowego
 Stolicą regionu jest miasto Mariampol (lit. Marijampolė )
                                           

W lipcu 1919 Ententa wytyczyła linię demarkacyjną pomiędzy Polską i Litwą, tzw. linię Focha, 
Od tego czasu datuje się podział na polską i litewską część Suwalszczyzny, zaś linia ta jest obecni  granicą państwową między Litwą a Polską

*********
             
                     .
Suwalszczyzna jako litewski region etnograficzny obejmuje 
mniejsze terytorium niż historyczna Suwalszczyzna.
 Poza jej obszarem znajdują się południowe obszary z Olitą, zaliczaną do Dzukii.


                                                                  ***********

                                               Herby

                                   Herb i flaga regionu  etnograficznego Suvalkija (Sūduva)
                                                        zatwierdzone  2 IV.2015
                                         
              Barwa  czerwona oznacza miłość, odwagę, przelaną krew za ojczyznę,
 srebro - uczciwość, niewinność i uczciwość, entuzjazm, hojność i szlachetność charakteru.

Tury- w  tym regionie  były kiedyś  bardzo rozpowszechnionymi zwierzętami łownymi.
 Tarcza okolona  jest  gałązkami dębowymi, u  dołu wstega z dewizą -Vienybė težydi!
   (niech kwitnie jedność).
Jest to  ostatnia zwrotka  litewskiego hymnu   narodowego ,autorstwa Vincasa Kudirki
.-urodzonego w wiosce Paežeriai (Pojeziory), w okręgu wyłkowyskim.


                                                                     

                                                                   **********
                                                      Historyczna Suwalszczyzna
                                                    obecnie   administracyjnie dzieli się

                                           


                                                               ************


                                                              Podzial adm w 1935r


                            Okręg mariampolski (lit. Marijampolės apskritis) 

                         

                                                Herb  przyjęty 26 lipca 2004 roku.
przedstawia na tarczy o błękitnym skraju usianym dziesięcioma złotymi podwójnymi krzyżami jagiellońskimi, w polu czerwonym srebrnego siewcę  w złotym kapeluszu siejącego
       oburącz złote ziarna.
 Siewca -symbolizuje  pracowitość ludzi, rozwinięte rolnictwo i pragnienie wiedzy
Złote ziarna -  oznaczają złote myśli wpadające w młode dusze, które szukają oświecenia.
Staranności i bogactwo miejscowych  rolników stanowiły podstawę ekonomiczną,
 na której pod  koniec XIX wieku  wyrosło pokolenie  intelektualistów.
Pokolenie to  odegrało  ważną  rolę w odrodzeniu litewskiego  państwa, nauki, kultury i edukacji.
                                       
                       Autorem  herbu  jest - Arvydas Každailis .

                                           Okręg dzieli się na 5 rejonów                   

                                                       Rejon kalwaryjski (stol. Kalwaria)

                                                                              *****
                                               Rejon kozłoworudzki (stol. Kozłowa Ruda)
                                                                           *******
                                                 Rejon mariampolski (stol. Mariampol)

                                                                             *****
                                                        Rejon szakowski (stol. Szaki)
                                                      
                                                                       *****
                                                   Rejon wyłkowyski (stol. Wyłkowyszki)
                                                        

                                                                           *******
                                                Okręg olicki (lit. Alytaus apskritis)
                     
                                                                  Herb i flaga okręgu
                                                              przyjęte15 września 2004 r.


   
przedstawia na tarczy o błękitnym skraju usianym dziesięcioma złotymi podwójnymi krzyżami jagiellońskimi w polu błękitnym pieszego rycerza w stalowej zbroi trzymającego tarczę i halabardę.

                                         
                           Herb nawiązuje do herbu księstwa trockiego, znanego z pieczęci
                                                wielkiego księcia Witolda z 1401

                                                                           ****
                                            Herb regionu etnograficznego Dzukija

                                                 
                                                                 Przyjęty  25.II.2003 r
                                                     
                .                                                           *****
                                                           "Zachodnia Dzūkija"
 Rejon łoździejski (stol. Łoździeje)


                                                                               ****
                                                                  Rejon olicki
                                                     Część na zachód od rzeki Niemen


                                                                           *****
                                                     Obwód kowieński



                                     
                                                          część rejonu kowieńskiego
                                                             (po lewej stronie Niemna)


 W granicach  historycznej Suwalszczyzny leżą także lewobrzeżne dzielnice Kowna:
  Aleksota i Poniemoń.

 fragment mapy z 1907 
granica guberni suwalskiej i kowieńskiej na Niemnie
-okolice Kowna



obecnie

                               Zapyškio(Sapieżyszki),Ringaudų ,Alšėnų , Garliavos  (Godlewo)
                                   Rokų  (Rożele? ), Taurakiemio (Taurokiemie), Samylų                       
                                                                       
                                 
                                                                      *****
                                              Rejon preński (lit. Prienų rajono savivaldybė)
                                            

                                                                       ***********

                                                                      Trochę histori


              Większość Suwalszczyzny należała do województwa trockiego wchodzącego
                                          w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego,

                                                                    Gubernia suwalska

                        Mapy północnych  (litewskich) powiatów gubernii  Suwalskiej  (1907)





                                                                       ***********

                       latem 1915 cała Suwalszczyzna znalazła się w rękach Niemców pod

                                zarządem Ober-Ost i pozostała pod nim do połowy 1919.
                                                                             Ober-ost

           

Od 10.X.1920 w granicach Rep. Litewskiej


do VIII.1944 w granicach tzw Komisariatu Rzeszy -Ostland


1944-1991 -w granicach ZSRR



Od 11 marca 1990 roku do sierpnia 1991 roku – kiedy to niepodległość tego kraju uznały wszystkie kraje członkowskie NATO i Unii Europejskiej – Litwa traktowana była przez władze radzieckie jako część ZSRR



                                                                             *********
                                                         Znaczki pocztowe

                                         znaczki rosyjskie      
                                     1858-1860,1865-1915


                           1860-1865 zn Królestwa Polskiego




Okupacyjne niemieckie
z  nadrukiem  Postgebiet Ob. Ost



Litewskie
1919-1940








Od 1.I.1941-  znaczki ZSRR

X. 1941-   VIII.1944-  niemieckie (Ostland)



po 7.X.1944  -ponownie ZSRR



******

Od X.1990 - znaczki niepodległej Litwy








Pochodzący z Suwalszczyzny 

                    Jonas Basanavičius  , Vincas Kudirka, Jonas Jablonskis , Petras Rimša


                     

                                         Jonas Basanavičius   (pol. Jan Basanowicz)
                  ur.1851 w Oszkobolach w guberni augustowskiej, , zm. 1927 w Wilnie)
 litewski lekarz, pierwszy redaktor naczelny "Auszry".
Basanavičius zmienił pisownię litewską: na łamach wydawanego przez siebie pisma, idąc za przykładem Jonasa Juški, zastąpił polskie "sz" i "cz" czeskimi "š" i "č".
Był jednym z sygnatariuszy aktu niepodległości Litwy 1918 r. 


****


Jonas Jablonskis, ps. Rygiškių Jonas (ur.1860 roku w Kubilelach w rejonie szakowskim,  zm.1930 w Kownie) – litewski językoznawca i tłumacz, twórca współczesnego języka litewskiego.

*****


                   Petras Rimša (ur. 1881 w Naudžiai koło Wyłkowyszek, zm. w 1961 w Kownie) –
                                                            litewski grafik i rzeźbiarz


*****************
Następny post -Wileńszczyzna









Brak komentarzy:

Prześlij komentarz