Wojtek z Roztoki. : Suwalszczyzna

Suwalszczyzna jest krainą historyczną

utożsamianą z Jaćwieżą

Łącznie obejmuje obszar nieco ponad 12 000 km²
Granice Suwalszczyzny odpowiadają granicom utworzonej w 1867 r. guberni suwalskiej,
bowiem wtedy zaczęto tę współczesną nazwę powszechnie stosować

Tak rozumiana Suwalszczyzna obejmuje swym zasięgiem tereny północno-wschodniej Polski
(część województwa podlaskiego położona na północ od Biebrzy- powiaty suwalski,

sejneński i augustowski oraz miasto Suwałki ( 3886,86 km²)

Znacznie większą część należącą do Republiki Litewskiej (na zachód i południe od Niemna)
- Okręg mariampolski (lit. Marijampolės apskritis) i część okręgu olickiego (lit. Alytaus apskritis) -

rejon łoździejski (Lazdijų rajono savivaldybė)

,
*****

Najmniejszą część historycznej Suwalszczyzny stanowi
położona na zachód od Niemna znajdującą się na Białorusi (ponad 450 km² w rejonie Sopoćkiń ) Suwalszczyzna Sopoćkińska  zwana też Trójkątem Sopoćkińskim.

******

   VII w–1283 Jaćwież



Jaćwież (Sudowia)
obszar pograniczny pomiędzy ziemiami polskimi, ruskimi i litewskimi.
pokojem melneńskim w 1422 roku podzielono między Królestwo Polskie,
zakon krzyżacki i Wielkie Księstwo Litewskie



Od 1413 r. w ramach Wielkiego Księstwa Litewskiego

(województwo trockie).

1795-1807 -Prusy Nowowschodnie

(Neuostpreußen)

1807-1815 departament łomżyński w Księstwie Warszawskim

Po 1815 r w składzie różnych jednostek administracyjnych
kongresowego Królestwa Polskiego,

1816-1837-województwo augustowskie

1837-1867- Gubernia augustowska

1867 do 1915 r. Gubernia suwalska
( Сувалкская губерния)

1915-1919 -okupacja niemiecka
Ober Ost

W 1919-gubernię podzielono między Rzeczpospolitą
(powiaty: Augustów, Suwałki i mniejsza część sejneńskiego)
a państwo litewskie

*********
Suwalszczyzna polska

26 lipca 1919 roku Rada Najwyższa Ententy zadecydowła, że po wycofaniu się Niemców

tymczasowym rozgraniczeniem między Polską a Litwą będzie linia demarkacyjna,

nazwana od nazwiska twórcy „linią Focha”

, pozostawiająca po polskiej stronie powiaty suwalski, augustowski oraz pół powiatu sejneńskiego

z Sejnami i czteroma gminami: Krasnopol, Krasnowo, Berżniki i Giby.

Linia demarkacyjna na Suwalszczyźnie została potwierdzony w polsko-litewskiej umowie

podpisanej 7 października 1920 roku w Suwałkach i pokrywała się z wytyczoną

w 1919 roku linią Focha.

****
1919-1939- powiaty
województwa białostockiego

X.1939 - X 1944- okupacja niemiecka
XII.1939 - Suwalken , 1941 -Sudauen

  Powiat Sudauen ( Landkreis Sudauen) włączono do
Prus Wschodnich

****
   Augustów

IX. 1939 r.- włączony do ZSRR ,
w rejonje białostockim  Białoruskiej SRR
15.IX. 1940-1945 (de facto 1940-1941 i 1944-1945)

VI. 1941- IX.1944 w w granicach Bezirk Bialystok

*****
1944-1975 województwo białostockie

1975–1998 województwo suwalskie

Od 1998 - w województwie podlaskim

Ludność-ok.185 tyś.

3,04%- mniejszości narodowe: litewska w rejonie Puńska i Sejn,
białoruska w okolicach Lipska oraz kilka starowierskich wsi potomków dawnych rosyjskich imigrantów (powiat augustowski).

Suwałki - największe miasto całej historycznej Suwalszczyzny
centrum kulturalne polskiej Suwalszczyzny

Nazwa Suwałki -przypuszcza się, że to jest przekształcone
litewskie 'susiwilkai' = 'włóczęgi' (tak mieli przezywać mieszkańców tej okolicy - Litwini)

********
Herby

Suwałki

Herb Suwałk przedstawia wizerunki św. Romualda i św. Rocha, trzy góry zwieńczone koroną,

umieszczony nad koroną krzyż i czarnego psa. Zastąpił on herb guberni suwalskiej, który obowiązywał od 1869 roku.

Św. Romuald – to założyciel zakonu kamedułów, św. Roch jest symbolem opiekuńczości i ochrania

przed zarazami. Pies u jego nóg symbolizuje wiarę, wierność i posłuszeństwo.

Trzy zielone góry nawiązują bezpośrednio do kamedułów, gdyż trzy góry z koroną są godłem

tej kongregacji zakonnej.

****

Herb powiatu suwalskiego

W tarczy koloru złotego trzy zielone góry ułożone obok siebie, na środkowej świerk tej samej barwy, symbolizujący lasy. W tle trzy błękitne falujące pasy poziome, oznaczające trzy rzeki: Rospudę płynącą przez ziemię augustowską, Czarną Hańczę, związaną z Suwałkami i Marychę, wijącą się przez Sejneńszczyznę.

Herb nawiązuje do herbu guberni suwalskiej.

Herb został ustanowiony Uchwałą Nr V/31/03 Rady Powiatu

w Suwałkach z dnia 26 lutego 2003 r.

***************
Herb powiatu augustowskiego

ustanowiony Uchwałą Nr 8/II/02 Rady Powiatu w Augustowie z dnia 17 grudnia 2002 r.

Na tarczy trójdzielnej falą srebrną z lewa w skos. W polu górnym błękitnym z prawa – mitra książęca złota. Pole dolne zielone

Niebieskie pole symbolizuje niebo i jeziora ziemi augustowskiej, zielone pole symbolizuje Puszczę Augustowską i rolnictwo, a fala Kanał Augustowski oraz rzeki płynące przez powiat.

Mitra pochodzi z herbu Augustowa.

Herb Augustowa

Od 1557 r

czerwone pole - kolor czerwony symbolizuje władzę,
srebrna mitra Wielkiego Księcia Litewskiego zwieńczona złotym krzyżem - pokazuje,

że Zygmunt August był również władcą Litwy, a Augustów leżał na pograniczu Korony i Litwy,
złote litery S i A splecione antykwą renesansową - monogram Zygmunta II Augusta

(łac. Sigismundus Augustus) spotykany m.in. na królewskich arrasach na Wawelu,
mniejsze złote litery: z lewej P, z prawej R - skrót od łac. Poloniae Rex, czyli król Polski.

*************
Herb powiatu sejneńskiego

ustanowiony przez Radę Powiatu 31 maja 2017

Przedstawia w polu czerwonym głowę tura czarną ze srebrnymi rogami,
między którymi złota korona królewska i takiż krzyż podwójny w pas.

Sejny

na czerwonej tarczy typu hiszpańskiego profil głowy tura, skierowany frontem w lewą stronę.

Pod głową tura skrzyżowane centralnie miecz z lewej i włócznia z prawej skierowne ku górze

w kolorze białym. Siedem pól na rękojeści miecza oznacza siedem historycznych

gmin powiatu sejneńskiego.

Współczesna wersja herbu powstała w 1963 roku z okazji obchodów

400-lecia nadania Sejnom praw miejskich.

***

W latach 1807–1925, 1956–1975 i od roku 1999
miasto powiatowe

*******

Wojewodztwo podlaskie

*********

Suwalszczyzna Sopoćkińska

– mały region geograficznie i etnograficznie wyodrębniony po II wojnie światowej, gdy część byłego powiatu augustowskiego (gmina Wołłowiczowce ) oraz fragment powiatu suwalskiego, rejon Kalet) weszła w skład Związku Sowieckiego.
Podział ten był niezgodny zarówno z postanowieniami jałtańskimi jak i umową polsko-sowiecką z 1945 r., które uznawały tzw. Linię Curzona (przebiegającą tu wzdłuż Niemna) za wschodnią granicę Polski.
Dawna przynależność do guberni suwalskiej ziem aż do Niemna (na odcinku do ujścia Łosośnej) pozwala zaliczyć Sopoćkinie do historycznej Suwalszczyzny i traktować je jako stolicę jej białoruskiej części .

Wciśnięty między granicę z Polską na zachodzie, z Republiką Litewską na północy i Niemen na wschodzie, a połączony na południu jedynie przesmykiem o szerokości nieco ponad 11 km i jedną drogą z pozostałą częścią Białorusi.

******

1907

*******

Herb Sopoćkin

do maja 1870 miasto

Rejon sopoćkiński 1940-1959 (de facto 1940-1941 i 1944-1959)

15 stycznia 1940 na terenach okupowanego przez ZSRR powiatu augustowskiego –
gminy Balla Wielka, Hołynka, Lipsk, Łabno i Wołłowiczowce (z Sopoćkiniami.)
Wszedł w skład obwodu białostockiego.

Na mocy umowy granicznej pomiędzy Polską a ZSRR z 16 sierpnia 1945 roku
gminę wiejską Lipsk oddano Rzeczypospolitej Polskiej,
natomiast pozostały obszar rejonu pozostał przy ZSRR,
stając się częścią obwodu grodzieńskiego

10 marca 1959 doszło do skasowania rejonu i włączenia go w skład większego
rejonu grodzieńskiego.

Sielsowiet Sopoćkinie (biał. Сапоцкінскі сельсавет, ros. Сопоцкинский сельсовет)

*******
Warwiszki

wieś na Litwie, dawny zaścianek szlachecki, położona nad Niemnem w rejonie Łoździeje

w pobliżu Kopciowa (13 km na południe). Jest to najdalej na południe wysunięta miejscowość

Republiki Litewskiej otoczone z trzech stron przez ziemie Białorusi.

Od 1795 -granica zaboru pruskiego i rosyjskiego przebiegała na Niemnie i
miejscowość znalazła się od tego czasu na granicy

W okresie rozbiorów miejscowość należała do Prus, następnie Księstwa Warszawskiego i
wreszcie Królestwa Polskiego (kongresowego),
w tym od 1867 r. znalazła się w guberni suwalskiej.

Przed 1918 wieś należała do parafii Kopciowo w gminie Wołowiczowce w powiecie augustowskim.

Fragment mapy powiatu augustowskiego gubernii suwalskiej (1907)
z okolicami Warwiszek

Od końca 1920 r. do początku 1923 r. wieś znajdowała się w strefie neutralnej między
Polską i Litwą. Znalazło tu schronienie wielu Polaków-uciekinierów z Litwy,
którzy utworzyli "Samorząd Warwiszkowski".

15 III 1923 zlikwidowano strefę neutralną. Warwiszki przypadły Litwie,
jednakże ludność, nie godząc się z tą decyzją, nadal strzegła wsi z bronią w ręku.

Dopiero 27 III 1923, po zaciekłej obronie przed batalionem policji litewskiej wieś uległa, a ludność

schroniła się po polskiej stronie, na drugim brzegu Niemna.

****

W i G 1928

Znaczki

Nadruk Samorząd Warwiszki na 3 znaczkach Polski z 1923 r

Miały być to znaczki poczty powstańczej dostarczajacej przesylki do najbliższej
placówki pocztowej w Polsce -w Sopoćkiniach

Znaczki te pojawiły się na rynku filatelistycznym w połowie 1923 roku i były prywatną, spekulacyjną emisją pastora Adolfa O. Plamscha, mieszkającego w Grodnie

******
Znaczki pocztowe będące w obiegu na terenie polskiej Suwalszczyzny

1858-1860, 1865-1915 znaczki rosyjskie