Rzeka Zbrucz (ukr. Збруч) przez wiele lat był granicą różnych państw i regionów.
Obecnie jest mentalno-kulturową granicą między zachodnią i centralną Ukrainą
.
Zbrucz – o długości 247 km,jest lewym dopływem Dniestru.
Jego źródła leżą w pobliżu wsi Szczasnówka (ukr. Щаснівка) , na Wyżynie Podolskiej;
Źródła Zbrucza na mapie z 1880 r
w górnym biegu płynie w szerokiej,miejscami zabagnionej dolinie,
poniżej — w wąskiej; wśród wapiennych skał.
U ujścia Zbrucza do Dniestru gdzie obydwie rzeki
tworzą półwysep leżą Okopy Świętej Trójcy
************
14.V.1772 r oddziały austriackie
- korpus gen. Esterházyego razem z oddziałami gen. Hadika
, przekroczyły polską granicę ( Barwinek)dokonujące rozbioru Polski w imieniu Cesarstwa Austrii, zajmując ziemie
od Lanckorony, po Stryj i Lwów.
Wykorzystując nieścisłe sformułowania rozbiorowej konwencji petersburskiej
, starały się zająć jak największy obszar
Andreas Graf Hadik von Futak
pierwszy gubernator
Galicji i Lodomerii od stycznia do czerwca 1774.
******
*****
Kazimierz Stadnicki "Synowie Giedymina: Lubart Xiążę Wołyński"
wyd. 1853 r
*******
Fragment mapy Carte de Pologne Giovaniego Antonio Rizzi Zannoniego
z zaznaczonymi rzekami Podhorze (faktycznie Seret)
i Sebrawce (faktycznie Zbrucz)
******
Fragment z "Geografii historycznej ziem dawnej Polski " Zygmunta Glogera . Kraków 1903.
*****
******
Zbrucz pod nazwą Podhorce
figuruje na mapach jeszcze w latach 80-XIX w
********
Miejscowość Podhorce
(d. Podhorzec)
w pobliżu której znajdują się źrodła rz Seret
pomiędzy Brodami a Złoczowem
*****
1772- 1793 na Zbruczu przebiegała granica pomiędzy Imperium Habsburgów
i okrojoną Rzeczpospolitą (woj. podolskie)
Po drugim rozbiorze Polski wzdłuż niej wytyczona została granica między
Imperium Rosyjskim (Gubernia Podolska) i Cesarstwem Austrii.
1809-1815 przesunięcie granicy na rzekę Seret
1815- po kongresie wiedeńskim granica powróciła na Zbrucz
i taki stan trwał do sierpnia 1914 roku.
1914-1917 granica Galicyjsko-Bukowińskiego gen. gub.
( okupowane przez wojska rosyjskie tereny Galicji) z Rosją
XI. 1918- Zbrucz stał się rzeką graniczną pomiędzy
Zachodnio-Ukraińską Republiką Ludową
i Ukraińską Republiką Ludową
( do podpisania „Aktu Zjednoczenia” 22 stycznia 1919).
granica Zachodniego Obwodu URL i Wschodniego O URL
W latach 1921-1939 granica państwowa między II Rzecząpospolitą
a Ukraińską SRR (od 1922 w składzie ZSRR)
Granica ta de iure - przestała istnieć 29 stycznia 1946 r.,
tj. w momencie wejścia w życie
umowy o polsko-radzieckiej granicy państwowej.
Po 17.IX. .1939 r Zbrucz stał się jedną z wielu rzeczek Ukrainy.
Od 4 XII.1939- stanowił granicą między obwodami tarnopolskim
i kamieniecko podolskim (od 1954 -chmielnickim) USRR
1.VIII.1941 - III. 1944 granica pomiędzy Dystryktem Galicja GG
i Komisariatem Rzeszy Ukraina
W 1991 w granicach niepodległej Ukrainy
********
Znaczki pocztowe
Maria Teresa von Habsburg (1717-1780)
niekoronowana cesarzowa od 1745 r
w 1772 Austria razem z Prusami i Rosją dokonała I rozbioru Polski.
******
Granica na Zbruczu podzieliła istniejące tu miasta
np.. Husiatyn
. Znaczek skasowany w Husiatynie (po galicyjskiej stronie)