Piwniczna-Zdrój
– miasto w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, siedziba gminy
miejsko-wiejskiej Piwniczna-Zdrój.
Piwniczna leży nad rzeką Poprad, jej obszar rozpościera się od wysokości 357 m
(dolina Popradu w rejonie przysiółka Witkowskie) do 1140 m (podszczytowe partie
Wielkiego Rogacza)
1182 m. Najwyższe szczyty w obrębie miasta: Eliaszówka 1024 m.n.p.m, Niemcowa 963 m.n.p.m
Granica 715 m.n.p.m, Kicarz 703 m n.p.m.
Ok.30% obszaru leży powyżej 700 m n.p.m
Przez miasto biegnie linia kolejowa, ze stacją Piwniczna i przystankiem Piwniczna-Zdrój
oraz droga krajowa 87 łącząca Nowy Sącz z miejscowym, byłym przejściem granicznym
Piwniczna-Mníšek nad Popradom.
Granica południowa jest zarazem granicą państwową ze Słowacją.
Na zachodzie graniczy ze Szczawnicą,na pn.-zach. z gminą Rytro,natomiast granica wschodnia
oddziela miasto od obszaru gminy Piwniczna.
Pierwotna nazwa osady Piwniczna Szyja, według dokumentu lokacyjnego istniała
jeszcze przed powstaniem miasta. Określenie „szyja” odnosiło się do
charakterystycznego zwężenia rzeki Poprad w okolicach dzisiejszego Międzybrodzia
.
Nazwa ta funkcjonowała do końca XVIII wieku.
Pochodzenie nazwy Piwniczna nie jest do końca wyjaśnione
Według etymologów pochodzi od zaciemnionego przez cień
gęstego boru wjazdu do miasta od strony północnej, gdyż w języku staropolskim
piwniczna oznacza wąskie przejście, przesmyk lub sień w piwnicy.
Dawne wzmianki mówią, że w Piwnicznej i okolicy były miejsca, gdzie istniały podziemne
przejścia, tunele, szyby, lochy.
Obiekty te miały by pochodzić z okresu wczesnego
średniowiecza i być przejawem miejscowego prymitywnego kopalnictwa,
a także pełnić funkcje obronne.
***********
Miasto i Gmina Piwniczna
Powierzchnia - 126 km²
miasto- 38,30 km²
Herb
(Rezolucja Nr V / 30/03).
przedstawia w polu błękitnym białego Baranka Bożego, trzymającego białą chorągiewkę, na której widnieje czerwony, krzyż maltański. Wziął się on stąd, iż akt lokacji miasta nad Popradem, w miejscu zwanym Piwniczną Szyją, został wydany w oktawę św. Jana Chrzciciela, którego atrybutem jest właśnie Baranek.
Akt wydał Kazimierz Wielki 1 lipca 1348 r.
Piwniczna używa obecnie herbu w wersji plastycznej zaczerpniętej z wydawnictwa
"Miasta polskie w tysiącleciu" ( tom I, tabl.XLV).
Obecny herb nawiązuje do najstarszej znanej pieczęci miasta pochodzącej z 1565 r.
**
W czasach zaboru austriackiego (1799) do herbu dodano dwa lwy jako trzymacze i dwie głowy
orle pod wspólna koroną, nad tarczą (klejnot?)
. Taki herb z modyfikacjami (chorągiewkę z krzyżem, zastąpiła chorągiewka biało-czerwona)
był w użyciu jeszcze w latach 50. XX wieku.
**
Projekt nowej wersji herbu miasta i gminy Piwnicznej-Zdroju opracowany w 2008 roku przez
Wojciecha Drelicharza i Zenona Piecha (opracowanie historyczno- heraldyczne)
i graficznym artysty plastyk Barbary Widłak , w związku ze zmianą władz miasta nie został
wprowadzony w życie.
*****
Flaga miasta
jest białym prostokątnym płatem z herbem miasta pośrodku.
****
W skład miasta wchodzą osiedla :
Centrum,Zawodzie,Śmigowskie ,Kosarzyska
***
Sołectwa
****
Głębokie
Niewielka wieś , nad Popradem w dolinie potoku Głęboczanka osłonięta
stokami Makowicy (948 m n.p.m) i Zadnich Gór (969 m n.p.m)
Młodów
Wieś położona naprzeciw Głębokiego na stoku
Kordowca (763 m n.p.m)
Granica Młodowa z Roztoką Ryterską -wcina się klinem
w dolinę Małej Roztoki Ryterskiej.
Wg. legendy została tak wytyczona w czasach austriackich
przez geodetę jako zemsta
Obydwie wsie Głębokie i Młodów istniały przed rokiem 1348 r
***
Kokuszka
Niewielka wieś (sołectwo) w pn-wsch. części gminy w wąskiej
dolinie potoku Jaworzyna (Jaworzynka).
**
Łomnica -Zdrój
Rozciąga się na przestrzeni ok. 4 km w dolinie Łomiczanki,
prawobrzeżnego dopływu Popradu,otoczona Kicarzem,
grzbietem Bucznika,zboczami Gronia i Parchowatki
Wieś istniała przed 1348 r
Od...?
Złamane drzewo -nawiązanie do nazwy wsi.
Dzbanek i kran - wody mineralne i tradycje uzdrowiskowe
***
Wierchomla Wielka
Dolna część Wierchomli w dolinie Potoku Wierchomlańskiego
Założona w 1545 r
Wierchomla Mała
Górna część Wierchomli na wys. 800 m n p m
otoczona szczytami pasma Jaworzyny Krynickiej
**
Zubrzyk
Mała wieś nad Popradem, u stóp
Zubrzego Wierchu (860 m n.p.m.)
***
**********
Królewskie Wolne Miasto Piwniczna zostało założone w Dolinie Popradu na tzw.
surowym korzeniu na mocy dekretu króla Kazimierza III Wielkiego w 1348 r.,
położona była przy ważnym szlaku handlowym, prowadzącym na Węgry
W czerwcu 1770 w miasto włączono do Węgier (w imperium Habsburgów)
Dwa lata później, Piwniczną włączono do Królestwa Galicji i Lodomerii
Juliusz Korwin-Gąsiorowski odkrył, że lokalne wody mają lecznicze właściwości
Od tego wydarzenia rozpoczęła się historia Piwnicznej jako miasteczka uzdrowiskowego.
Rozwój uzdrowiska rozpoczął się w 1932 roku
***
Łomnica Zdrój, Wierchomla Wielka, Wierchomla Mała)
1973- M i G Piwniczna
dołączenie d. GRN Rytro i d.gromady Zubrzyk z d.GRN Żegiestów)
W latach 1975-1998 w woj.nowosądeckim
.
30.XII. 1994 r.- wydzielenie
z gminy Piwniczna -Gminy Rytro
W 1998 roku w nazwie miasta dodano -Zdrój
****
*****
Znaczki pocztowe
Placówka pocztowa w Piwnicznej
istnieje od 1844 r
Znaczki austriackie
1.VI.1850 - 20.I.1919
1919-1939, 1945
****
Okupacyjne niemieckie (GG)
IX. 1939 - I.1945
***
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz