środa, 15 listopada 2023

Serbia

    

                  Państwo w Europie Południowej, na Półwyspie Bałkańskim, śródlądowe, 

                    powstałe 5 czerwca 2006  po rozpadzie federacji Serbii i Czarnogóry


           Serbia graniczy z Węgrami (151 km) na północy, Rumunią (476 km) i Bułgarią (318 km)

                   na wschodzie, Macedonią Północną (221 km lub 62,3 km nie licząc Kosowa)

                 i Albanią (115 km) na południu oraz   z Czarnogórą (221 km lub 124,4 km

                   nie licząc Kosowa) ,Chorwacją (241 km) i Bośnią i Hercegowiną (302 km)

                 na zachodzie.                     

               De facto na południu Serbia graniczy z Kosowem, którego jednostronnie 

                ogłoszoną niepodległość   (2008) uznaje część państw.

                         

              Północna część republiki  ma charakter nizinny (Wojwodina),południowa  

                             wyżynno-górzysty.

                        Główne pasma  górskie  to Góry Wschodnioserbskie, Kapaonik i Šar Planina

                                                                     *****

                                                        Republika Serbii

                                                                Република Србија

                                                                 Republika Srbija

 

                                                      Powierzchnia- 88 361 km² 

                                                       (bez spornego Kosowa -77 474 km²

                                                        Stolica - Belgrad (serb. Београд)

                                                     Jednostka  monetarna -Dinar serbski

                                                                 Ludność - 6,9 mln

                                                Serbowie -83,3%, Węgrzy- 5,3%, Cyganie-2%, Bośniacy-  2%

                                                               Albańczycy ,Goranie, Bułgarzy ,Turcy,Chorwaci, Słowacy

                                                                         Herb Serbii

                                                           ustanowiony 17 sierpnia 2004 r

                                w obecnej wersji graficznej został przyjęty w listopadzie 2010 r.

 

                                 Na  tarczy w polu czerwonym  biały dwugłowy orzeł

                Po dwóch stronach ogona znajdują się dwie żółte (lub złote) lilie heraldyczne. 

              Na piersi orła tarczka sercowa z  tzw. krzyżem serbskimi- grecki krzyż równoramienny

              z czterema stylizowanymi literami C - skrótem od Само слога Србина спасава 

                              tłumaczona  (srb. Tylko jedność uratuje Serbów)

                         inna wersja -   ser. „Цар Царева царује царевима”z greckiego

                                     βασιλεὺς βασιλέων, βασιλεύων βασιλευόντων 

                                                ( Król królów królujący królom)

                      Srebrny dwugłowy orzeł   nawiązuje do dyn. Nemaniciów z XII w

                     ( przejęty  z symboliki cesarskiej  Bizancjum  dyn.  Paleologów 1261-1453)

 


                                                                            ****

                                                       Herby mały i wielki  2004-2010

                                                                             *******

 

                                                                 Herb Księstwa Serbii

                                                                       1815-1882

.                                                                            ****

                                                                           1882-1918

                                                                               ****

                                                             Królestwo SHS i Jugosławii                

                                                                               ****

                                                            Gebiet des Militärbefehlshabers in Serbien

                                                                           1941-1944

                                                                               *****

                                                                           1947-1992

                                                                             *******

                                                                     Serbia i Czarnogóra

                                                                            ********

                                                                            Flaga Serbii

                                                                 wersja  od 2010 r

 

                                      Barwy nawiązują do wywodzącej się z panslawizmu

                                                       idei flagi wszechsłowiańskiej.

                                Pierwszą trójkolorową flagę serbską wprowadzono w 1835 r

                                         Obecną kolejność barw przyjęto 28.I.1839 r

                                

                                                                              ****

                                                             Księstwo Serbii 1835-1882  

                                                                               ****                                       

 

                                                            Królestwo Serbii   1882 - 1918

                                                                     

                                                                            *****

                                                                  Flaga Serbii 1947-1992

 

                                                            ***************

                                      Serbia -kraj Serbów

 
                          Serb   -prawowity potomek-dziedzic, pełnoprawny członek rodu ,

                                    pobratymiec,krewniak

                 

                                                                            *****

            W czasach starożytnych częściowo pod wpływami Ilirów, Dardanów, Traków, 

                                        jak również Starożytnej Macedonii.

                            W IV wieku p.n.e. terytorium stanowiło obszar ekspansji Celtów –

                               celtyckie plemię Skordysków w początkach III w. p.n.e

                   . założyło swoją stolicę w Singidunum, w obrębie obecnego Belgradu

              Gdy Rzymianie podbili tereny dzisiejszej Serbii – zajęte ziemie weszły w skład prowincji 

                          Mezja, Dalmacja i Panonia

                   Po podziale Cesarstwa Rzymskiego w 395 roku tereny współczesnej Serbii

                             znalazły się na   pograniczu Cesarstwa wschodniorzymskiego                       

               Terytorium wielokrotnie wychodziło spod panowania Bizancjum, zmieniając

                            przynależność  państwową   bądź będąc zdobywanym i łupionym

                         , m.in. przez Hunów, Sarmatów,    Gepidów i Ostrogotów

                                       , a następnie Awarów.

                     W VII wieku plemiona Serbów opanowały część Cesarstwa Bizantyjskiego 

                             (nazwanego przez nich Zagorjem)

 

               W kolejnych dziesięcioleciach powstawały kolejne średniowieczne państwa serbskie:

                           Serbia Wyszesławiców, Księstwo Dukli, Zahumle, Trawunia.

 

                      W 879  – Serbowie przyjęli chrześcijaństwo (ok. 874 ) z Bizancjum ,

                                   Serbia znalazła się w kręgu kultury  bizantyńskiej

        W X i XI w uformowały się serbskie państwa – Raszka oraz Królestwo Zety.

 W XII w. wielki żupan Raszki Stefan Nemania    (1166-1196)  -założyciel dynastii Nemaniciów

                       zjednoczył większość ziem serbskich  .

                      Po Stefanie I  Świętym Koronowanym (1196-1228)  rządziło 10 władców 

                                 (każdy o imieniu Stefan) 

                     W 1346 Stefan Duszan koronował się w Skopje (dzisiejsza Macedonia). 

                                                              

                           .         Carstwo Serbii wtedy przeżywało swój złoty wiek

     -        przyłączył do Serbii całą Czarnogórę,Albanię, Macedonię i  i północną Grecję.(Epir)


                  Po klęskach nad Maricą (1371) i bitwie na Kosowym Polu ( 28.VI..1389 )

                                    Serbię zaczęli stopniowo podbijać Turcy

 


                Po 1402   Stefan (1389-1427) zrzucił jarzmo tureckie i przyjąwszy zwierzchnictwo 

                                            węgierskie ,zjednoczył ziemie serbskie.

                         Północna jego część (Despotat Serbski) przetrwała do 1459 

                                                (upadła wtedy twierdza Smederevo).

                          Od tej pory aż do 1804 roku Serbia była prowincją turecką

           

                      1718-1739  Północna  Serbia posiadłością austriacką

          Po kilkuset latach panowania osmańskiego, w początkach XIX wieku nasiliły się starania

                 o odzyskanie samodzielności – doszło do dwóch powstań serbskich w latach

                1804–1813, 1815  (Jerzy Czarny i Miłosz Obrenowć ) w paszałyku belgradzkim 

                              

                W ich wyniku funkcjonowało państwo powstańcze, które ostatecznie uzyskało

                                        autonomię w 1815 roku.

                                       1826-  szeroka autonomia (konwencja akermańska)

                                       1829 -traktat adrianopolski ,powiększenie terytorium, 

                                                  utworzenie księstwa Serbskiego

                               Od 1833  księstwo rządzone przez rywalizujące rody

                                             Obrenowiciów   (1815-1842,1858-1903)                           

                                       i Karadziordziewiciów (1842-1858, 1903-1921 )

                   1878 -uzyskała niepodległość na mocy decyzji Kongresu Berlińskiego

                                 nabytki terytorialne ( Nisz ,Pirot, Leskovac)

                                        Od 1882 -Królestwo Serbii   (Milan)

                                           1903- obalenie dyn.Obrenowiciów



                            Po wojnach bałkańskich 1912-1913  Serbia otrzymała większą część 

                   Macedonii Wardarskiej (Serbia Południowa) i część sandżaku nowopazarskiego


                              Podczas I wojny światowej  ( 1915-1918)  została zajęta przez wojska 

                               austro-węgierskie (cz. zachodnia)  i bułgarskie  (cz.wschodnia)                                                   

                               IX-X.1918 ofensywa  sił serbskich i alianckich z Salonik doprowadziła 

                                                                 do wyzwolenia Serbii

                                                      1.XI 1918- wyzwolenie Belgradu

                                            

                                                 1 grudnia 1918 r. następca króla Serbii,

                                         Piotra Karadjordjevicia, książę Aleksander, proklamował 

             Królestwo  Serbów, Chorwatów i Słoweńców (Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca)

                                          które 6.I.1929 przyjęło nazwę Królestwa Jugosławii

                                                             ( Kraljevina Jugoslavija)

                                                                                                   1922-1929

                                                                    Podział na banoviny

                   W czasie II w. światowej (od 17.IV.1941). była państwem marionetkowym 

                           zależnym od hitlerowskich Niemiec, części jej obecnego terytorium

                              okupowały też Węgry, Chorwacja, Bułgaria, Albania i Włochy.

                                  

                                           VIII.1941 -X.1944  pod okupacją niemiecką

                                                      (des Militärbefehlshabers in Serbien  )                                      

                Od  1945  dominująca  republika ramach  Federacyjnej  Ludowej Republiki Jugosławii

                            IV.1963  -w Socjalistycznej Federacyjnej Republice Jugosławii  

 

                                               1990 -nowa konstytucja                                                                

                          29.IV.1992 Serbia i Czarnogóra utworzyły Federacyjną Republikę Jugosławii 

                                 W latach 1998-1999 miała miejsce wojna w Kosowie,

                               5 czerwca 2006 roku  rozpad federacji Serbii i Czarnogóry.

                                     2008 r  - Kosowo ogłosiło niepodległość

                                                                   ***********

                                                   Znaczki pocztowe

                                                    Znaczki Imperium Osmańskiego

                                                                         1863 - 1866                                                 

                                                                                ***

                                           do 1912 na terenach  Sandżaku i  Macedonii

                                                               

                                                                           

                                                                       Znaczki Serbii

                                                                          od  1866-1920





                                                                          ******

                                  Znaczki Królestwa Serbów,Chorwatów i Słoweńców

                                                                         1921-1931

        
                                                         

                                                                             *****

                                                                   Znaczki Jugosławii

                                                                  Królestwo od 1929 r 

                                                           znaczki z nową nazwą od 1931 r



                                                                           *******

                                                                  Znaczki Jugosławii

                                                                            1944-2002

              
                                                                 

                                                        

                                        

                                                                   

        
        

                     
                            
                  

     

                                                                               ****

                                                              Znaczki Serbii i Czarnogóry

                                                                         2003-2006

                                       

                                                              


                                                                            ******

                                                                      Znaczki Serbii

                                                          Od 2006



                                                     

                                                                

                                                                       ********

                                                                 Poczta austriacka

                                                                      w Belgradzie

                                                                   Poczta konsularna

                                                                       1837-1882                                                                                          


                                                                              *****

                                                 Znaczki okupacyjne austro-węgierskie

                                                                         1916-1918

                                            Nadruki Serbien  na znaczkach poczty polowej  

                                                                                               

                                                          

                                         

                                                                             ******

                                                                    Znaczki Bułgarii

                                                                           1915-1918

 
Nisz
                                      

                                                                           1941-1944

                                                                            Pirot,Vranje

                                                          

 

                                                                            ******

                                                      Znaczki  poczty serbskiej

                                                   pod okupacją niemiecką

                                                                      VI. 1941- X.1944                                               




                                                                     ********

                                                                         1917

                                                                  Postes Serbes  

                                                  nadruki  na zn francuskich dla rządu Serbii 

                                                  rezydującego na  na wyspie Korfu (14 zn)


                                               Na Korfu swoje prace kontynuował serbski rząd

                                                       pod przywództwem Nikoli Pašicia

                                                                           *******

                                                                 Znaczki NDH

                                                  cz pn Serbii (Srem) włączona do NDH 



                                                                          ****

                                         Znaczki na terytoriach okupowanych przez Włochy                                                                                          Kosowo i część serbskiego Sandżaku

                                      Tereny te zostały włączone do włoskich protektoratów

                                                          Czarnogóra i Albania 1941-1943

                                                                                                                               

                                                                

     

                                                       1943-1944 pod okupacją niemiecką

                                                            

                                                                        ****















Brak komentarzy:

Prześlij komentarz