poniedziałek, 13 października 2025

Pułtusk

             Miasto  w województwie mazowieckim, w powiecie pułtuskim (siedziba starostwa),

                                       siedziba władz gminy miejsko-wiejskiej Pułtusk.

            Położone w północnej części Mazowsza, na skraju Puszczy Białej nad Narwią, 

                        w mezoregionie Dolina Dolnej Narwi 56 km na północ od Warszawy  


                                                                               *****

                                                               Miasto i Gmina Pułtusk

                                                                      miasto   - 23,07 km²

                                                                 gmina Pułtusk - 133,72 km²,

 

                                                                         Herb  miasta

                                                              Herb pochodzi  z XIV w

                                    Pastorał biskupi i chorągiew kościelna nawiązuje do  

                                        biskupów płockich, którzy byli właścicielami miasta

                                                      od XIV  po koniec XVIII wieku

                                                 Niebieskie pole symbolizuje rzekę Narew


                                                              

                                                                             *******

Flaga 

                                                                   od 26 .VIII. 1999.


                                                                           ***** 

                              Pułtusk nazywany w źródłach historycznych:Peltovsk, Polthowia, ,

                Polthowsk, Polthowsko, leży nad rzeką Narwią, poniżej ujścia rzeczki  Pelty.

 

                W  XII w - gród kaszatelański   i  obronny północno--wschodnich rubieży Mazowsza

                      , nękanych przez wojownicze plemiona Prusów, Jaćwingów a potem Litwinów
.

                              Prawdopodobnie w r. 1203 Pułtusk wraz okolicznymi włościami

                                    został   włączony do  dóbr biskupów płockich                    

                                              którzy rezydowali na pułtuskim zamku

                                            

 
                    

           W okresie swych rządów w Pułtusku, biskupi płoccy nosili tytuł książąt pułtuskich. 

                                                                            ****

                              Położony w ziemi zakroczymskiej, prawa miejskie uzyskał w 1257

                                        od  Siemowita I,   II lokacja (na prawie chełmińskim)

                                       w 1339 przez biskupa płockiego  Klemensa Pierzchałę                                           

                                             potwierdzone w 1380 i 1405 roku. 

                                                      1529–1795  w woj, mazowieckim


                                               1565 r. w Pułtusku zaczęła funkcjonować


                                          szkoła średnia prowadzona przez jezuitów (do 1781)

 

                      W 1795 r., w wyniku III rozbioru Polski,przeszedł pod panowanie Prus

                                 Dobra biskupie  zostały zsekularyzowane i zajęte przez rząd pruski                                                  

                                  26 .XII. 1806 r pod Pułtuskiem wojska francuskie stoczyły

                                                           bitwę z Rosjanami.

                                       16.V. 1807 r.,doszło do drugiej bitwy pod Pułtuskiem,

                                                   od 1807 r. w Księstwie Warszawskim, 

                                               a od 1815 r. – w Królestwie Polskim. 

                                                        miasto obwodowe woj. płockiego

                                                       od 1807  siedziba powiatu 

                                     Od 1867 r.  w powiecie  pułtuskim w  guberni łomżyńskiej. 

                                                   30 .I. 1868 r w Pułtusku spadł meteoryt. 

                                            Był to jeden z największych, który spadł w Europie

                                                      Od  1893 r.  w guberni warszawskiej

                                      1915 -1918 w   Generalny, Gubernatorstwie Warszawskim

                                                                       okupacja niemiecka 

                                          Podczas I wojny światowej część zabudowy miasta 

                                                                 została zniszczona

                                                          XI.1918 w  niepodległej Polsce

                                                         Od 1919 w woj. warszawskim

                                                       

                                                                                *****

                                                7.IX. 1939-16.I.1945 okupacja niemiecka

                                  Pułtusk znalazł się na ziemiach włączonych do Niemiec.

                                          (od 26.X.1939 - w Regierungsbezirk Zichenau)

                                         21.V.1941 r  nadanie miastu nazwy „Ostenburg”

                                                                          *****

                                     Na przełomie 1944 i 1945 r.,miasto zostało zniszczone w 85 %

                                                        1945–75  w  woj. warszawskim 

                                                      1975–1998 w  woj.ciechanowskim

                                         Od 1999 w woj.mazowieckim, w pow. pułtuskim


                                                              Herb powiatu pułtuskiego

 
od 2002.
 
                                         

                                                                             ******

                                                        Znaczki pocztowe 

                                                        Znaczki Imperium Rosyjskiego

                                                              1858-1860, 1865-1915


                                                                           *******

                                                        Znaczki Królestwa Polskiego

                                                                          1860-1865


                                                                            *******

                                                     Niemieckie znaczki  okupacyjne 

                                               Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego

                                                                      1915-1918  

                                                                            ****

                                                          Znaczki Niemiec (III Rzesza)

                                                                        1939-1945


                                                                               ****

                                                                      Znaczki Polski

                                                                     1918-1939, 1945

                                                                                  ****



 
Codex aureus pultoviensi
 
                                                       XI-wieczny iluminowany kodeks,

                    Był on prawdopodobnie własnością Judyty, córki Wratysława II czeskiego,

            matki Bolesława Krzywoustego .Przywiozła go ona na dwór Władysława Hermana 

                    do Płocka,skąd dostał się do Pułtuska, gdzie przechowywany był lat trzysta.

                    Uchroniony przed grabieżą w XVIII stuleciu przez Tadeusza Czackiego,

                    został włączony do jego biblioteki w Porycku, skąd przeszedł na własność

                                  Czartoryskich.

                                                                            *****

 
Zamek w Pułtusku  przekształcony  zamek w Dom Polonii.

                                                                                  *****

                                                                                ******

                                                                        Wydanie lokalne

                                                                                XI.1918 

                                  Nadruk  ręczny na zn. Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego

                                                                         *****

                                      26 .XII. 1806 r pod Pułtuskiem wojska francuskie stoczyły

                                                    krwawą bitwę  z Rosjanami. 

                                   Zostało to upamiętnione na Łuku Triumfalnym w Paryżu.

                                       – zapisane jako PULTUSK na filarze wschodnim Łuku

 

                                                                             *****

                                  Sam Napoleon Bonaparte przebywał w mieście dwukrotnie 

                                                    od 29.XII. 1806 do 1.I. 1807 

                                          W  czasie swojego odwrotu z Rosji zimą 1812 r.

                                    zatrzymał się wtedy tylko na kilka godzin, incognito

                                                                          *****

 




 

 
 


 

 


 


  

 


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz