środa, 25 grudnia 2024

Székesfehérvár

                                  Miasto w środkowych Węgrzech,położone  pomiędzy

                        jeziorem Velence (10 km na zach.) i Balatonem (28 km na pn. wsch)

                                           i 58 km na pd.- zach, od centrum Budapesztu.                          

                                               Ośrodek administracyjny  komitatu Fejér.

                                                   Pierwsza, historyczna stolica Węgier.  

                                                                   


                                                                            ****

                                                 Székesfehérvár város

                                                  Székesfehérvár Megyei Jogú Város

                                                            Powierzchnia -170,89 km² 

 

                                                                         Herb miasta

                                          Nadany przez cesarza Leopolda I - 23.X. 1703 r

                                              w użyciu do 1949 r. , ponownie od 1993 r

                                      Korona na tarczy symbolizuje  miasto koronacyjne

                                                  i siedzibę królewską                       

                          Na tarczy w  polu błękitnym biały zamek z trzema wieżami

                             z bramą o czarnych otwartych wrotach z uniesioną broną

                     Nawiązuje do nazwy miasta , jego handlowego i gościnnego charakteru.

                   Czerwona kopuła   na środkowej wieży  symbolizuje  katedrę  Panny Marii

 


                                                                               ******

                                                        Średniowieczna pieczęć miasta     

                                                                               ****

                                                                     1974-1989

                                                                               ******

                                                                 Flaga miasta

                                                                          *****

                          Székesfehérvár oznacza dosłownie Stołeczny Białogród                                         

                                    Szék -siedziba  lub  tron , fehér -biały, vár -zamek

                      Székesfehérvár został po raz pierwszy wymieniony w dokumencie

                                  biskupstwa Veszprém  z 1009 r., jako Alba Civitas .

                W średniowieczu  łacińska nazwa brzmiała Alba Regalis / Alba Regia.        

                   Nazwa miasta w innych językach jest  dosłownym lub częściowym 

                                        tłumaczeniem   nazwy węgierskiej

                       Osmanowie zmienili nazwę miasta na Beograd („Białe Miasto”)

                                     Niemiecka nazwa  Stuhlweißenburg

         
                  

                                                                           *******

                                        W czasach rzymskich osady  Gorsium i Herculia

                                  W końcu IX w. zajęty przez Madziarów (plemię Arpada)


                                 Miasto zostało założone w roku 972 przez księcia Gejzę ( Géza)

                                 na czterech wyspach Gaja-patak  i bagnach jego dopływu  Sárvíz

                              Do jego dalszego rozwoju przyczynił się syn Gejzy, Stefan I Święty

.                      W  1003 r rozpoczął  budowę bazyliki ( Nagyboldogasszony-bazilika)

                               która stała się pierwszym ośrodkiem państwowości węgierskiej                              

                                                   Od XI w. siedziba arcybiskupstwa,

                          W wybudowanej katedrze koronowano  43 królów (ostatniego  w 1526 r.),

                                         a pochowano 15 (ostatni pochówek w 1540 r.)         

                         W 1222 r  król Andrzej II wydał tutaj dokument zwany Złotą Bullą

                                     porównywaną do angielskiej Wielkiej Karty Swobód

                                  Było ważnym przystankiem dla pielgrzymek do Ziemi Świętej.      

                                     Miasto straciło swoje centralne znaczenie po mongolskiej

                                                    inwazji   na Węgry (1241–1242)

                                               

                                              Buda stała się politycznym centrum kraju.

                                       W 1543 Székesfehérvár dostał się w ręce Turków,

                              Pod tureckim panowaniem pozostało  przez 145 lat ( do 1688 r)

                                            było  ośrodkiem sandżaku w prowincji Budin                         

                                 Miasto  zniszczone przez Turków, zostało odbudowane 

                                                      za panowania Marii Teresy      

                             

                         Zostało ponownie zasiedlone przez Węgrów,  Niemców  ,Serbów

                               i Morawian    (1740 - 1840 )

                                       

                              W 1703 miasto odzyskało tytuł wolnego miasta królewskiego. 

                                     ( łac. libera regia civitas ,węg. Szabad királyi város )                             

                       Od 1876 miasto na prawie municypalnym (törvényhatósági jogú város)

                         W 1860 roku miasto zostało podłączone do węgierskiej sieci kolejowej,

                                       a następnie uprzemysłowione .

                                    

                   Po II wojnie światowej miasto zostało poddane industrializacji

               -  fabryka autobusów Ikarus, (do 2003 r.). fabryka odbiorników telewizyjnych 

                   i radiowych Videoton  oraz zakład przetwórstwa aluminium Könnyűfémmű.

               Po upadku komunizmu wiele zakładów przemysłowych upadło, ale produkcję

                                 uruchomiło  wiele firm zagranicznych,

                    Székesfehérvár jest nadal ważnym ośrodkiem gospodarczym i naukowym.

                   

                                                                            *****

                                                       Znaczki pocztowe

                                                                   Znaczki Austrii

                                                               1850 - 1871

                                                                               *****

                                                                 Znaczki Węgier

                                                                            od 1871



 

 

  
  

   
                                          
      



                                                           

                                             

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz