czwartek, 15 kwietnia 2021

Walia

                       Walia (wal. Cymru; ang. Wales) – kraj stanowiący część Zjednoczonego 

                                             Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

                        Walia leży nad Morzem Irlandzkim w południowo-zachodniej części 

                                                          wyspy Wielka Brytania. 

                     Od wschodu granica lądowa z Anglią, od południa – morska przez Kanał Bristolski.

                                                  Długość linii brzegowej wynosi 2700 km.

                                                     Także celtycka kraina historyczna.

                                                                        ****

                                                       Powierzchnia -20 768 km²

                                                       Stolica -Cardiff (Caerdydd )

                                                       Język urzędowy :angielski,walijski

                                                                Ludność; 3,1 mln

                                                96 %  Brytyjczycy, 1,9% inni biali, 

                                     2,1% pozostali (głównie pochodzenia  azjatyckiego)

        Nazwa Walia jest spolszczoną wersją angielskiej nazwy Wales, która jest germańskim

       egzonimem   pochodzącym od germańskiego słowa Walha i oznacza nieznajomego lub cudzoziemca

                  . Słowo Walha prawdopodobnie wywodzi się od nazwy celtyckiego plemienia Volcae.

                               Walijczycy z kolei nazywają swój kraj Cymru  a siebie Cymry,

                                   co w języku starowalijskim  znaczy „rodak”, „krajan”                                                           

                                                                           ******

                                          Walia nie używa już własnych symboli heraldycznych.

                                Wszystkie dzisiejsze kolory i symbole są pochodzenia angielskiego.

                                                                               Herb


od  V.2008 r
Na tarczy czterodzielnej w krzyż, złotej i czerwonej, cztery lwy patrzące, barwy przemiennej, z uzbrojeniem i językami błękitnymi. Tarczę zwieńczoną koroną księcia Walii, otacza wstęga z pierwszymi słowami walijskiego hymnu Pleidiol Wyf I'm Gwlad (wal. jestem wierny mojej ojczyźnie) oraz godła heraldyczne Anglii – róża, Walii – por, Irlandii – koniczyna i Szkocji – oset.

Przyjęty herb,jest przywróceniem tradycyjnego herbu królestwa Gwynedd, używanego później jako herb Walii, według tradycji przyjętego przez Iorwerth Drwyndwn ojca władcy Walii Llywelyna ab Iorwertha.

***


 1953 -2008 
  na  tarczy dwudzielnej w pas srebrnej i zielonej, czerwony smok kroczący, ze skrzydłami wzniesionymi.
 Herb ten używany od czasów Henryka VII, wiązany jest z jednym z przedheraldycznych symboli walijskich.. Kolory dawnego herbu i flagi nawiązują do barw pora, roślinnego godła Walii (biel i zieleń) oraz do barw herbowych Tudorów (czerwień i biel).


Y DDRAIG GOCH DDYRY CYCHWYN -  motto (zaczerpnięte z XV-wiecznego walijskiego wiersza)
 w wolnym tłumaczeniu oznacza „Czerwony smok inspiruje do działania”.



                                         Najstarsze odnotowane użycie czerwonego smoka jako
                                                       symbolu Walii sięga 820 roku

********.

Flaga

Y Ddraig Goch

   oficjalnie uznana 23 lutego 1959 r

Zielono-białe pasy nawiązują do walijskiej rodziny królewskiej Tudorów , 
panującej  w Anglii  od 1485 do 1603 roku

  **
1953-1959

**

1807-1953


Y Ddraig Aur („Złoty Smok”)
                                                      Flaga Owaina Glyna Dwr 1400 - 1409

****
Nieoficjalna 


 Baner Dewi San
   (Dewisant, St. David Cross)
Flaga św. Dawida była używana jako alternatywa dla flagi Walii z czerwonym walijskim smokiem
 Została opracowana dla kościoła anglikańskiego w Walii  i była używana od 1921 do 1954 r

Święty Dawid, zm. 1 marca ok. 589 w Pembroke) - chrześcijański święty, biskup walijski, patron Walii, członek najstarszego ruchu monastycznego Kościoła Zachodniego (monastycyzm celtycki/iroszkocki), założyciel monasteru w Menevii (obecnie diecezja Menevia) i klasztoru w Pembroke.


    Pory i żonkile są używane podczas  obchodów świętego Dawida (1 marca)

*******

                                                 ok. 600 p .n .e.  zasiedlenie przez Celtów

                                                      57 p n e - 78 r n e. podbój przez Rzymian 

                                            do 410 r   - w zachodniej części   prowincji Britannia

                                                                V-VI w - chrystianizacja

                                                            napływ  grup  celtyckich Brytów

                                                    niewielkie samodzielne państewka  (królestwa)

                                                             Gwynedd, Powys,Deheubarth,

                                od końca IX w   poszczególne królestwa uznawają zwierzchnictwo 

                                                              Wessexu a później Anglii

                                     1055-1063    krótkotrwałe zjednoczenie całej Walii

                            po 1093 - angielski  podbój wsch. pogranicza  i pd. części Walii

                                                  -    tworzenie  baroni (Marchia Wallia)    

                               W 1218 roku książę Gwynedd zdołał zjednoczyć ziemie walijskie

                                                       i przybrał tytuł księcia Walii.

                       W 1282 roku, gdy zmarł Llywelyn ap Gruffudd, dokonała się ostateczna aneksja 

                                                                  Walii przez Anglię.

                1277,1282-1284·  król Edward I  podbija Walię, właczenie do Korony angielskiej

                                                         (  3 marca 1284  Statut  z Rhuddlan)

                           7.II 1301- Król Edward I  nadał  swemu  synowi  (przyszły król Edward II) 

                                                                  tytuł  księcia Walii  

                           Od tego okresu następcy   tronu angielskiego (od 1701 roku brytyjskiego)

                                                                 będą nosić ten sam tytuł.

     

                                                                      Oznaka księcia Walii 

                1416  - · ostatnie powstanie narodowe Walijczyków przeciwko angielskiemu jarzmu

                1536 -  król  Henryk VIII   inkorporuje  cała Walię (Ksiestwo i  Marchie) do Anglii

                                                         reformacja , anglicyzacja kraju                                                

                          przełom XIXw  i XXw - odrodzenie poczucia  odrębnści narodowej

                                                     Od 1912 r. - ograniczona autonomia 

                      1964 - utworzenie  Ministerstwa do Spraw Walii w rządzie brytyjskim

                                   Od  1967 -jezyk walijski  - równe prawa z angielskim

         16 maja 1999 otwarcie Zgromadzenia Narodowego Walii ( Cynulliad Cenedlaethol Cymru )                                    (przemianowanego na Senedd Cymru / Walijski Parlament 6 maja 2020).

                                                                               ***

                                                                               ****

                                                           Znaczki pocztowe

                                              od 1840 -brytyjskie

                                                      


                                                          

*****
Znaczki regionalne

od 1958

*****









*******



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz