Wyspa położona jest na Zatoce Perskiej, pomiędzy Iranem i Zjednoczonymi Emiratami
Arabskimi we wschodniej części Zatoki Perskiej
Jest częścią archipelagu sześciu wysp w pobliżu (160 km) wejścia do Cieśniny Ormuz .
70 km na pd. od wyb. Iranu (Bandar-e Lenge) i 59 km na pn-pn-wsch od Szardży.
W pobliżu wyspy rozciąga się duże pole naftowe Mubarek
Ze względu na głębokość morza, tankowce i duże statki muszą przepływać między wyspami
Abu Musa i Wielki i Mały Tumb , to sprawia że są jednym z strategicznych punktów
Zatoki Perskiej
Wyspą zarządza Iranjako część prowincji Hormozgan , ale jest również przedmiotem
roszczeń Zjednoczonych Emiratów Arabskich jako terytorium emiratu Szardża .
*****
Dżazir-je Abu Musa
Boumusa
Powierzchnia- 12,8 km²
Gł. miejsc. - Abu Musa
Ludność -pon.2 tyś.
Gmina (bachsz) Centralna ,w podprowincji
Shahrestān-e Abū Mūsá - o pow. 65 km²
w prowincji Hormozgan ( Ostān-e Hormozgān )
Gminę tworzą wyspy Abu Musa (Boumusa)- 12 km², Siri ( Dżazire-je Sirri) -17,3 km²,
Wlk.Forur ( Dżazire-je Faror).26,2 km², Mł. Forur (Bani Faror)- 0,8 km²
. Wyspa ma 15 km obwodu, 5 km szerokości a jej najwyższym punktem jest
góra Halva (Kuhe Halvâ) o wys.110 metrów.
********
staroperska nazwa "Gap-sabzu ( zielone miejsce)
Arabska nazwa wyspy "Abu Musa" ma pochodzić od towarzysza
Mahometa - Abu Musy al-Aszari (zm.ok.662 lub 672 )
. gubernatora Basry i Kufy
który przebywał na wyspie w 643 r.n .e (muzułmański podbój Persji)
Od XVII/XVIII w roszczenia perskie do wysp
1863/1864 - roszczenia szejka Szardży
osiedlenie się 20 rodzin z Szardży
uprawa palm kokosowych, sezonowy wypas ,rybołówstwo
1903 - zajęcie wyspy przez marynarkę wojenną Wlk. Brytanii
w imieniu Szardży
1898-nadanie koncesji na wydobycie i transport rudy żelaza dla
arabskich kupców przez Salima bin Sultana (wuja władcy Szardży)
1906 - przejęcie części koncesji przez niemiecką firmę Wönckhaus and Company
1907 - pod wpływem Anglików, szejk Sakr II ibn Chalid anuluje koncesję
X. 1907 - brytyjska interwencja ,usuniecie pracowników firmy Wönckhaus and Company z wyspy
W 1971 po wycofaniu się Brytyjczyków z protektoratu nad arabskimi emiratami,
ówczesny szach Iranu (Muhammad Reza Pahlawi) wykorzystał osłabienie sąsiada
i wysłał na wyspę siły zbrojne.
Między krajami wybuchł spór, który został rozstrzygnięty w ten sposób, że właścicielem
wyspy pozostał emirat Szardża ( cywilna administracja w pd. części wyspy ,
lokalny posterunek policji) a Iran zachował prawo do utrzymywania na niej
garnizonu ( w północnej części wyspy).
Ponadto obie strony zgodziły się podzielić dochód z produkcji ropy naftowej
na wodach otaczających Abu Musa.
30 listopada 1971 Iran zajął pn.część wyspy
W sierpniu 1992 Iran zapewnił sobie pełną kontrolę nad wyspą
Iran i Zjednoczone Emiraty Arabskie później wypracowały nieformalne porozumienie,
aby nadal przestrzegać warunków protokołu ustaleń z 1971 r.
W 2012 roku spór wybuchł na nowo, gdy ZEA stwierdziły, że Iran naruszył warunki
porozumienia poprzez zwiększenie ilości żołnierzy i budowę nowej infrastruktury,
m.in. lotniska.
.png)
11.IV.2012 wizyta prezydenta Iranu M.Ahmadineżada na wyspie
*********
**********
Mohammad Reza Pahlawi
szachinszach Iranu, z dynastii Pahlawich
pan.1941-1979
***********
pan. od 1972
******
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz