Wojtek z Roztoki. : Uzbekistan

Republika Uzbekistanu

państwo w środkowej Azji w międzyrzeczu Amu-darii i Syr-darii

Graniczy z Kazachstanem,Afganistanem (137 km), Tadżykistanem,Turkmenią i Kirgizją.
80% powierzchni leży na Nizinie Turańskiej,większą część zajmuje pustynia Kyzył- kum, na północnym- wschodzie i południu przedgórza i pasma Tien -szanu

i Gór Hisarsko- Ałajskich ( Hazrat Sulton - 4643 m.n.p.m),rozdzielone kotlinami

Fergańską i Zerawszańską.

Klimat umiarkowany kontynentalny

Do największych rzek nalezą Amu-daria ( 945 km), Syr-daria (385 km),Zerawszan ( 455 km)
Największy jeziorem było słone Jezioro Aralskie (68 700 km²),obecnie zanikło
na skutek ludzkiej działalności (pustynia Aral kum)

   Jezioro Aralskie na mapie
PPWK z 1987 r

********
      O'zbekiston Respublikasi

Powierzchnia - 447 400 km²
    Stolica - Taszkent (od 1939)
Języki urzędowe -uzbecki
Ludność -29,5 mln
74%-Uzbecy, Rosjanie, Tadżycy, Kazachowie,Tatarzy, Karakałpacy
Waluta: Sum= 100 tijin

Uzbekistan- Kraj Uzbeków
nazwa od imienia chana Złotej Ordy Ozbega (1313-1341)

"Kraj Uzbeków ", od XV w. nazwy uzbec. Uzbek – "pan samego siebie",
z tur. ozum / uz – "sam", pers. bek – "pan".
Prawdopodobnie gdy Rosjanie po raz pierwszy spotkali ten turecki lud , jego władcy

przedstawili się w ten sposób.

Mongolska część Złotej Ordy rządzona przez rod Szejbanitów następnie sturkizowana.

Język uzbecki -do 1927- zapisywany alfabetem arabskim

1928-1940- łacińskim, od 1940 cyrylicą.

Od 1992 r - angielski wariant pisma łacińskiego

*********

Godło

Od 2 VII.1992

Ma ono formę okrągłą i zawiera narodowe barwy, umieszczone na fladze Uzbekistanu: niebieską, białą, zieloną i czerwono-pomarańczową.

Od lewej strony godło jest otoczone przez gałązkę bawełny z otwartymi torebkami

nasiennymi, zaś od prawej – przez stylizowane kłosy pszenicy

. Zarówno gałązka jak i kłosy przepasane są wstęgą w barwach flagi państwowej,

na której u dołu napisano nazwę kraju w języku uzbeckim: „OʻZBEKISTON”.

U góry znajduje się hilal (półksiężyc) – symbol islamu – religii wyznawanej przez

większość obywateli Uzbekistanu.

Centralnym elementem godła jest mityczny ptak Hu m a (uzb. Xumo), symbol powodzenia, szczęścia i wolności, przedstawiony z rozpostartymi skrzydłami.

Za nim widnieje rolniczy krajobraz Uzbekistanu oraz wschodzące zza gór słońce z rozchodzącymi się dokoła promieniami.

Znajdujące się z tyłu, na tle gór, dwie rzeki symbolizują Amu-darię i Syr-darię.

**************

1939

1931

1925-29

**********

Flaga

Flaga składa się z trzech poziomych pasów: błękitnego, białego i zielonego, które są rozdzielone cienkimi czerwonymi liniami. Na błękitnym tle znajduje się półksiężyc i 12 gwiazd. Flaga została przyjęta

18 listopada 1991
Zastąpiła ona używaną poprzednio flagę Uzbeckiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej.

Błękit jest barwą narodów tureckich. Jest to także barwa Timura, który w XIV wieku stworzył

i władał wielkim imperium środkowoazjatyckim ze stolicą w Samarkandzie. Kolor ten jest symbolem wiecznego nieba i ludzi jako jednego z fundamentalnych źródeł życia. Barwa biała oznacza

pokój i tradycyjne uzbeckie życzenie bezpiecznej podróży i dążenie do czystości myśli i czynów.

Zieleń to kolor natury, płodności i nowego życia, a także kolor islamu.

Czerwone paski reprezentują siły witalne wszystkich organizmów żywych, łącząc dobro

i czystość idei z wiecznym niebem i działalnością na ziemi. Półksiężyc jest symbolem religii

muzułmańskiej. Reprezentuje też nową republikę.

Dwanaście gwiazd symbolizuje dwanaście miesięcy uzbeckiego kalendarza solarnego.

Poprzednie

29.VIII.1952- 18.XI.1991

Poprzednie

1925-1926 1926-1931

1931-1935 1935-37

1947-1941 1941-1952

*******
VIII w - opanowanie przez Arabów dzisiejszego Uzbekistanu
islamizacja
X w -panowanie tureckich Karachanidow i Seldżuków
1221 - najazd Czyngiz chana
1500 panowanie Timurydów (Orda Uzbecka)

Od 1868- rosyjski protektorat nad Bucharą

Od 1873 - Chanat Chiwy protektoratem Rosji

1876 -chanat kokandzki do Rosji

1876- Turkiestan
(obwody syrdaryjski,samarkandzki i zakaspijski)

1918 -Turkiestańska ASRR

1920-24 Chorezmijska (chiwiańska) LRR

1920- Bucharska LRR

Od 1924 -Uzbecka ASRR

1936 -włączenie Karakałpackiej ASRR
wyłączenie Chodżentu

5.XII.1936 - Uzbecka SRR

20.VI.1990 - suwerenność

31.VIII.1991- niepodległość

XII. 1992 - do WNP

********
Republika Karakałpacka

Qaraqalpaqstan Respublikası
Qoraqalpogʻiston Respublikasi

Powierzchnia -160 000 km²
Stolica -Nukus

Autonomiczna republika w granicach Uzbekistanu, położona w zachodniej

części kraju i granicząca od strony północnej z pozostałościami Jeziora Aralskiego.

Godło