Wojtek z Roztoki. : Węgry

Dzisiaj i kilka nowych postów będzie o państwach
i terytoriach w Europie

Węgry (Magyarország) państwo w środkowej Europie ,
bez dostępu do morza.
Od północy graniczą ze Słowacją, Ukrainą, od wschodu z Rumunią,

od południa z Serbią, Chorwacją,
od zachodu ze Słowenią i Austrią.

Węgry są w przeważającej części krajem nizinnym.
Na wschodzie kraju rozciąga się Wielka Nizina Węgierska,porozcinana

dolinami Cisy i Dunaju.

Na północ od niej leży Średniogórze Północne z grupami górskimi Borzsony,Cserhat,

Matra z najwyższym szczytem kraju -Kekes 1015m n.p.m , Góry Bukowe , Góry Zemplińskie.

Pn.-Zach część kraju stanowi Mała Nizina Węgierska.
Zachodnie obszary przygraniczne zajmują przedgórza Alp -tzw. Alpy Węgierskie, wznoszące się do 883 m n.p.m
Węgry rozcina z północy na południe Dunaj ( 417 km)
Największym jeziorem jest Balaton - 596 km².

Klimat umiarkowany pośredni między morskim i kontynentalnym.

*******************

   Powierzchnia -93 030 km²
Stolica -Budapeszt (Budapest)
   Ludność -9,8 mln
   Waluta - Forint = 100 fillerów

Madziarzy stanowiący większość ludności Węgier,są potomkami ugrofińskich ludów

które żyły między Wołgą a Uralem,oraz bułgarsko-tureckich koczowników.
Obecnie Węgrzy w dużej części są zmadziaryzowanymi Słowianami

Polska nazwa Węgry wywodzi się od łacińskiej nazwy Hungaria która poprzez inne języki słowiańskie dała polską nazwę
Hungaria - od Hunów,którzy osiedlili się na tym terytorium w IV w.

*****************

Plemiona celtyckie

I w p n .e rzymski podbój - nadanie nazwy Pannonia.
(Pannonia Superior, Panonia Inferior)

Po upadku cesarstwa rzymskiego przez kilka wieków władały ludy
koczownicze Hunnów, Awarów, Gotów i Longobardów, Ostrogotów
VII w -osadnictwo Słowian
w końcu IX w. przybyli tu Madziarowie lud koczowniczy z okolic Uralu.

Węgry mają swoją państwowość od roku 896,

W końcu X w. dokonała się chrystianizacja Węgier ,głównie za panowania

św. Stefana (1001-1038)
Pierwsza dynastia,Arpadowie wymarła w 1301 r.
XI w -przyłączenie Siedmiogrodu i Słowaczyzny

XIII w -unia personalna z Chorwacją
Szczyty potęgi Węgier nastąpiły za dynastii Andegawenów (1308-1382)
oraz za panowania Macieja Korwina ( 1458-1490).

Pod rządami Jagiellonów (1440-1444, 1490-1526) Węgry były skonfliktowane z Turcją.
Większa część została podbita przez Turków po bitwie pod Mohaczem (1526)
Siedmiogród stał się lennem tureckim,a zachodnia i północna część weszły w skład

imperium Habsburgów.

Wojska austriackie wyparły Turków z Węgier do 1699 r (pokój karłowicki).

Narodowe powstanie węgierskie 1848-1849 zostało pokonane przez siły austriackie i rosyjskie.

Od 21. XII .1867 Węgry stały się równouprawnioną częścią dualistycznej

monarchii austro-węgierskiej. (Osztrák-Magyar Monarchia)

Kraje Korony Świętego Stefana - 325 411 km²

W skład Korony św. Stefana wchodziły Węgry wraz z Siedmiogrodem, Chorwacją wraz ze Slawonią (jako królestwo pozostające w unii personalnej z Węgrami i posiadające pewną autonomię)

oraz miasto Rijeka (przynależność miasta była przedmiotem sporu pomiędzy Węgrami i Chorwacją –

w praktyce Rijeka była obszarem wydzielonym pozostającym pod bezpośrednią władzą Budapesztu).

16.XI.1918 w wyniku rozpadu Austro-Węgier ,Węgry uzyskały niepodległość.( Mihály Károlyi )
21.III.1919 - VIII.1919- do władzy doszli komuniści.(Węgierska Republika Rad)
Przeciwko nim interweniowały kontrrewolucyjne adm M.Horthy'ego oraz wojska czechosłowackie

, SHS (jugosłowiańskie) i rumuńskie
.

Te trzy kraje okroiły obszar Węgier do 1/3 stanu z lat 1867-1918,
Zatwierdził to traktat z Trianon w 1920 r.
Ponadto Burgenland (bez Sopronu) stał się po plebiscycie częścią Austrii.

W 1920 - restytucja Królestwa Węgier z regencją adm. M. Horthy'ego

W latach 1938-1940 - odzyskano część utraconego obszaru. (Pd. Słowacja,Ukraina Zakarpacka

,część Siedmiogrodu)

Od 1941 r Węgry były sojusznikiem Niemiec (wspólna walka z Jugosławią i ZSRR)
19.III. 1944 -okupacja niemiecka
1944 - dymisja Horthy'ego
rządy strzałokrzyżowców ( F.Szalasi )
Do kwietnia 1945 - cały obszar Węgier został zdobyty przez armię radziecką
1.II. 1946 -proklamowano republikę
1947-przywrócenie granic ustalonych w Trianon
20.VIII.1949 -Węgierska Republika Ludowa

X.1956 - powstanie węgierskie,stłumione przez armię radziecką

23 X. 1989 -proklamowanie republiki
1.XII.2012 - nowa konstytucja

*******************

Herby

Od 1990 r
Herb Węgier przedstawiany jest na tarczy dwupolowej, podzielonej w słup. Po prawej (heraldycznie),

w polu srebrnym cztery czerwone pręgi, w polu lewym, czerwonym, krzyż patriarszy,

(podwójny, zwany też lotaryńskim) srebrny, wyrastający ze złotej, otwartej korony wieńczącej

środkowy szczyt potrójnej zielonej góry.

Nad tarczą umieszczona jest Korona Świętego Stefana.

Cztery pasy (pręgi) reprezentują cztery główne rzeki historycznych Węgier (Dunaj, Cisa, Drawa, Sawa).

Trzy wzgórza oznaczają góry historycznych Węgier: Tatry, Fatrę, Matrę.

Korona na szczycie pagórka symbolizuje dążenie do niepodległości Węgier. Krzyż, pierwotnie przedstawiany

jako pojedynczy krzyż łaciński symbolizuje krzyż, który otrzymał od papieża Sylwestra II pierwszy

król Węgier – św. Stefan, aby przypominał mu o misji chrystianizacji Węgier.