niedziela, 31 lipca 2022

Jukatan

                         Stan w południowym Meksyku położony na półwyspie Jukatan.

                        Graniczy ze stanem Quintana Roo na wschodzie oraz Campeche 

                                                      na południowym zachodzie. 

                          Północną granicę wyznacza wybrzeże Zatoki Meksykańskiej. 


                   Jukatan ma w większości charakter nizinny, z najsuchszym rejonem w jego

            północno-zachodniej części. Położony jest na szerokiej warstwie wapiennych skał, 

                             w których woda wyrzeźbiła liczne jeziora podziemne.

Wybrzeże porośnięte jest głównie roślinnością namorzynową, która styka się z białymi i               piaszczystymi plażami. 

          Bliżej ku południu znajdują się lasy deszczowe, reszta stanu ma raczej suchy charakter

                                i skąpą roślinność. 

                                      Klimat podrównikowy wilgotny

                                                                   ***********

                                                                    Jukatan

                                                   Estado Libre y Soberano de Yucatán

                                                 majański-  Xóot „Noj Lu'umil Yúukatan

                                                              Powierzchnia-38 402 km² 

                                                                    Stolica- Mérida

 

                                                                         Herb stanu

                                                              

                                                                    Od 30.XI.1989 r

               Na tarczy w polu zielonym złoty jeleń ,przeskakujący nad roślinami i kamieniami

                                     Jeleń symbolizuje miejscową bogatą faunę                                  

            Roślina -agawa henequen (Agave fourcroydes Lemaire)- główna uprawa na terenach 

                                                         stanu  w II poł. XIX w

                                Promieniste słońce - symbol karaibskiego wybrzeża .

                          Bordiura z budowlami nawiązuje do budowli  Majów ("Arco Mayo") i 

                                               architektury kolonialnej

                                                                              *****                                                                                           


                                 Herb miasta Mérida nadany 18.VIII.1618  przez króla  Filipa III.

                                              gałązki oliwne i laurowe  dodano w XX w.

                                         Do 1989 -  używany  jako herb stanu

                                    Dewiza- "Muy Noble y muy Leal Ciudad de Mérida"

                                  -   Bardzo szlachetne i bardzo lojalne miasto Mérida

 

                                                                              ****

 

                                                              Flaga stanu ( nieoficjalna)

                                                                            od 2008 r


 
2001-2008
 
 
 

Istnieją różne teorie na temat pochodzenia słowa Jukatan , wszystkie odnoszą się do czasów

 podboju i wszystkie opierają się na nieporozumieniach między Hiszpanami i Majami .

 Francisco Hernández de Córdoba przybyłszy na półwysep po raz pierwszy w 1517 roku, 

zapytał o nazwę pewnej osady i odpowiedź w języku Majów brzmiała  yucatán

 „Nie rozumiem”

Inna wersja -

 na pytanie hiszpańskiego odkrywcy, który chciał poznać nazwę regionu.

 Majowie prawdopodobnie odpowiedzieli Ma'anaatik ka t'ann, co w języku Majów oznacza

że nie rozumiem twojej mowy lub nie rozumiem cię .


        Przed przybyciem Hiszpanów na półwysep nazwa tego regionu brzmiała Mayab

                               co w języku Majów jest tłumaczone jako -płaski

                                                                        **********

 

                            Centrum cywilizacji Majów (IV w. p.n.e.–pocz. XVI w.)

                           od X w. północna część Jukatanu pod wpływami Tolteków; 

                                 główne ośrodki: Chichén Itzá, Mayapán, Uxmal;

                                                   

        Podbój  Jukatanu został zapoczątkowany przez Francisco de Montejo y León w 1527 r.,

                         zakończył się porażką ze względu na zaciekły opór Majów.

                  Dopiero w 1537 r. udało się jego synowi wreszcie ujarzmić tubylców. 

                              De Montejo w 1540 r. założył osadę pod nazwą Kimpech,

                                           a w 1542 r. powstało miasto Mérida.

                               Od  1565 "Provincia y Capitanía General de Yucatán"               

           Prowincja Jukatan rozciągała się na obecne terytoria stanów Campeche , Quintana Roo ,  

                         Tabasco i Jukatan oraz na północ od Petén ( Gwatemala ) i Belize 

                                     Od  1786 -   Intendencia-Gobernación de Yucatán


.         W 1821 r. wraz z przyjęciem tzw. Planu z Iguali Jukatan stał się częścią niepodległego 

                                    Meksyku, status stanu uzyskał formalnie w 1824 r.

                     Na Jukatanie od samego początku istniały silne tendencje separatystyczne

                               W 1823 roku, powstała pierwsza Republika Jukatanu ,

  w 1841 roku,Jukatan ogłosił swoją niezależność od Meksyku, tworząc drugą Republikę Jukatanu

                                                

                                           

                                    1841-1843,  1846-1848 República de Yucatán           

                                    W 1848 r. Jukatan został ponownie włączony do Meksyku

                      W 1847 r. wybuchła tzw. wojna kast (hiszp. Guerra de Castas).

                        Było to powstanie Majów wymierzone przeciwko „białej ludności”. 

                                          

                           17 sierpnia 1848 r. ponowne wcielenie do Meksyku

                                           1853 - 1857 departament Jukatan

                        

                           W 1858 r. ( rząd Benito Juareza nie uznał tego do 1863 r.), 

                                       stan Jukatan został po raz pierwszy podzielony,

                                                ustanowiono   stan Campeche

                           W 1902-  r. od Jukatanu odłączona została część terytorium 

           tworząc Terytorium Federalne,które później stało się obecnym stanem Quintana Roo .

 

                                    

                                                 Zmiany granicy z Quintana Roo  w 2013 r


                                                                      **********

                                                              Filatelistyka

                                                                  Znaczki Meksyku




                                   

***


                                                         


                                                                           *********

                                                         Lokalne wydanie rządu  rewolucyjnego

                                                                             1924



                                             3 znaczki w wydaniu ząbkowanym i ciętym

                                                                          ********



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz