niedziela, 28 maja 2023

Szwajcaria-kantony cz.9

 Gryzonia, Ticino, Valais

                                                       Kanton Gryzonia

                                                    niem. Kanton Graubünden

                                                    retorom. Chantun Grischun

                                                       wł. Cantone dei Grigioni

kanton w południowo-wschodniej Szwajcarii, przy granicy z Włochami, Austrią i Liechtensteinem,

Większość powierzchni zajmują Alpy Retyckie, w północno-zachodniej części Alpy Glarneńskie

, na południowym zachodzie Alpy Lepontyńskie; gł. rz.: Ren, Inn; liczne lodowce


                                                               Powierzchnia-7105,30 km²

                                                                       Stolica - Chur

                                                               Języki urzędowe- niemiecki,

                                                                  retoromański, włoski

                                                                        Herb kantonu                                                     

                                                                       od 8.XI. 1932 r
                                                      

                                            Pole 1- symbolizuje   Grauer Bund (Szara Liga)

                                               Pole 2  krzyż  - symbol Zehngerichtebund

                             Pole 3- koziorożec - symbol Gotteshausbund ( Ligi domu Bożego)


                                                                    Flaga kantonu

                                                   

                                                                         *********

                                                                        Chur

                         miasto położone jest w Alpach Retyckich, w dolinie rzeki Plessur, 

                                                         w pobliżu jej ujścia do Renu

                                    Miasto i gmina , stolica kantonu Gryzonia oraz siedziba

                                                   administracyjna regionu Plessur.

 

                                                                         Herb miasta

                                                                           ***

                   

                                Nazwa kantonu  pochodzi  od od  powstałej w 1395 r

                                   Szarej Ligi (Grauer Bund , Graubünden).

            Nazwa „Szara Liga” pochodzi od koloru strojów noszonych przez członków.

                                                               ********

Kiedyś do rzymskiej prowincji Recja, która została utworzona w 15 r. p.n.e. 

Obecna stolica kantonu – Chur – nosiła wtedy nazwę   Curia Raetorum. 

W roku 451 powstało biskupstwo, okolica stała się lennem należącym do kościoła,

  Fürstbistums und Hochstiftes Chur


 dopiero w 1465 r. Chur uniezależniło się otrzymując status wolnego miasta. 


                          Tereny te później weszły w skład diecezji Chur. 

                  Od 536 należała do państwa Franków, później do Niemiec

 

              W 1367 r. utworzona została Liga Domu Bożego (Gotteshausbund)

                       przeciwstawić się władzy  biskupa Petera von Boehmena

             Następnym krokiem było powołanie Szarej Ligi (Grauer Bund) w Truns  1395 r.,                 

                      jako związek przeciwko „Czarnej Lidze” miejscowej szlachty.

               W 1436 r w Davos . powołała trzecią ligę, która nosiła nazwę

   Ligi Dziesięciu Sądów (Zehngerichtebund )., aby zapobiec rozpadowi lokalnych sądów.

              W 1450 r. Liga Dziesięciu Sądów sprzymierzyła się z Ligą Domu Bożego

                        . W 1471 do sojuszu dołączyła Szara Liga.

 W latach 1497–1498 ligi te sprzymierzyły się ze Starą Konfederacją Szwajcarską 

       po tym, jak Habsburgowie przejęli posiadłości po wygasłej dynastii Toggenburgów

         Ligi walczyły u boku Konfederacji w wojnie austriacko-szwajcarskiej 

           . Habsburgowie zostali pokonani w bitwie pod Calven oraz bitwie pod Dornach.

                                Dało to podstawy do utworzenia kantonu Gryzonii.

           Ligi pozostały w luźnym związku do czasu paktów Bundesbrief z 23.IX.1524 r.                       

                      W 1798 r. ziemie kantonu stały się częścią Republiki Helweckiej 

                                              jako Kanton Recja (Kanton Rätien).

              Na podstawie Aktu Mediacyjnego tereny Gryzonii zostały kantonem w 1803 r

.                                     W 1892 kanton otrzymał własną konstytucję.

 

                                                                    **********

                                                            Kanton Ticino

                                                        Repubblica e Cantone del Ticino

                                        jest  najdalej wysunięty na południe kanton Szwajcarii

                                         położonym prawie w całości na południe od Alp

 

                                                              Powierzchnia -2812 km² 

                                                             Stolica -Bellinzona (od 1878 r)

                                                                Język urzędowy -włoski

                                                                        Herb kantonu

                                                                 

                                                                           od 1803 r

                                               Brak oficjalnego

                  Barwy herbu i flagi miałyby pochodzić z barw dominujących w  herbach   miast

                              nowego  kantonu  - Belinzony, Locarno, Lugano i Mendriso

                              Wg innej wersji  błękit i czerwień nawiązują  do flagi Paryża

                       by upamiętnić wkład Napoleona  I w stworzenie kantonu (w 1803 r)

 

                                                                         Flaga kantonu

                                                     

                                                             ustanowiona 23.V.1803 r

                                                              potwierdzona w 1930 r

                                                                              *****

                                                                          Bellinzona

                                                                La città di Bellinzona

                                               szwajcarska gmina  stolica  kantonu i dystryktu

                                                                   o tej samej nazwie

                                                        

                                                                          Od.........

                                           W polu czerwonym srebrny wążBiscione”

                            .nawiązuje do herbu mediolańskiego  książęcego rodu Viscontich.

                              -właścicieli do XV w miasta

-                          

 

                                                                    Herb rodu  Visconti     

                                                                              *****


                                                                       Flaga Bellinzony


                                                                           *****

                                            Nazwa kantonu  pochodzi od rz Ticino 

                   W średniowieczu terytorium, które dziś tworzy kanton, zależało od Como 

                                                     i Księstwa Mediolanu

                  Tereny Ticino zostały zajęte przez Szwajcarów w XV i na początku XVI w.                           


                            W 1798 Lugano i Bellinzona zostały zorganizowane jako kantony

                                                              w Republice Helweckiej .


                                   W 1803 kanton Ticino przystąpił do Konfederacji Szwajcarskiej

                                                         jako pełnoprawny członek

                                                                              ******

                                                              Kanton  Valais

                                                         République et canton du Valais

                                                          Republik und Kanton Wallis  

                                   Kanton znajduje się w południowo-zachodniej Szwajcarii.

                                 graniczy z Włochami na południu i południowym wschodzie, 

                    z Francją na zachodzie, ponadto na północy z kantonami Vaud i Berno, 

                                                   a na wschodzie z Uri i Ticino.

                      Większą część powierzchni zajmują Alpy Pennińskie, w zachodniej części Valais 

    — Alpy Sabaudzkie, w północnej — Alpy Berneńskie, we wschodniej — Alpy Lepontyńskie;

                                                     liczne lodowce; gł. rz. Rodan         


                                                              Powierzchnia -5224 km²

                                                                    Stolica-Sion (Sitten)

                                                   Języki urzędowe- francuski i niemiecki

                                                                     Herb kantonu


                  Czerwień i biel to kolory biskupa Sion , dominującej władzy w Valais do1798 r

                      Trzynaście gwiazd reprezentuje trzynaście okręgów (Zehnden) Valais,

             a liczba ta pozostaje stała od 1815 r., kiedy Valais przystąpiło 

                   do Konfederacji Szwajcarskiej

 

                                                                      Flaga kantonu

                                                                     w użyciu od XVI w, 

                                                          w formie obecnej przyjęta 12.V.1815 r

                                                                                 ****

                                                                               Sion                                                            

                                                                  miasto w dolinie Rodanu. 

                                                                   Stolica kantonu Valais

                                                                           Herb miasta

        


                                                       nawiązuje do herbu biskupstwa Sion


                                                                              *****

                                       Nazwa kantonu  łacińskiego vallis - dolina

                        Rzymianie nazywali ten region Vallis Poenina („Dolina Górnego Rodanu”).

                                         W VI w.  nazwa  Pagus Vallensis  „kraj Doliny”

 

                        Od 888 r. ziemie te były częścią Królestwa Burgundii. 

                   Król Rudolf III z Burgundii nadał te ziemie biskupowi Sionu w 999 r.


                12 marca 1529 r., Valais zostało członkiem Konfederacji Szwajcarskiej 

.      W 1628 r. Valais zostało w zasadzie republiką (uznaną przez  Francję, Sabaudię i Szwajcarię ) 

                            pod zwierzchnictwem księcia-biskupa Sionu  oraz bailli.                                                 

               Biskupi pozostali u władzy do 1798 r., kiedy to wojska Napoleona zajęły Valais 

              i ogłosiły powstanie rewolucyjnej République du Valais (16 marca 1798 r.),

                  która szybko została włączona  do Republiki Helweckiej (1 maja 1798 r.)


          . W 1802 r. region Valais ogłosił niepodległość jako Republika Rodańska 

.        W 1810 r. republika ta została anektowana przez Francję jako Departament Simplon.

         Niepodległość została przywrócona w 1813 r., a 4 sierpnia 1815 r. Valais ostatecznie

                     zostało członkiem Konfederacji Szwajcarii jako kanton

 

                                                                          *****

                                                            Znaczki pocztowe

                                       Znaczki Szwajcarii od 1849 r






Brak komentarzy:

Prześlij komentarz