czwartek, 22 września 2022

Sokalszczyzna (Kolano Bugu)

 

                     Usytuowane jest w trójkącie trzech rzek: Bugu, Sołokiji oraz Huczwy.

                   W 1951 r zgodnie z podpisaną  umową Polska oddała  ZSRR cztery gminy: 

                     Krystynpol, Bełz, Chorobrow i Uhnów oraz fragmenty trzech kolejnych: 

           Warąża, Dołhobyczowa i Tarnoszyna wraz z linią kolejową Rawa Ruska – Krystynopol

                                            Umowa  weszła w życie 14 czerwca 1951 r

                              Samej wymiany terenów dokonano  – 26 listopada 1951 r

 


                              W zamian Polska otrzymała  fragment przedwojennego powiatu leskiego

                                                                                                        ********************

 

                                                                         1199–1392     księstwo halicko-włodzimierskie

                                                          star. rus.  Галицко-Волинскоє князство

                                                               1366 - Ks. chełmsko-bełskie

                                                          Od 1462 - w woj. bełskim I RP

                                                                                  1772-1918  w zaborze austriackim

                                                         Kronland Galizien und Lodomerien.

                                                              

                             Od 1867 -1918  -powiat sokalski (103 gminy i 91 obszarów dworskich)                  

                                                                  Od   1920 w woj. lwowskim  w II RP


                                                                  


                                                                     27.IX -12.X.1939 okupacja radziecka

                                                                     X.1939- VII.  1944 okupacja niemiecka

                                   do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim (GG)

                                               

                                  

                                                                    1939-1941

                                                   

                                                                        ********

1944-1951 - w granicach Polski

1946
 
1947

                                               X.  1951-  1991 w  ZSRR ,Ukraińska SRR

                                                                                                ********

                                                       1940 - 2020   w  rejonie sokalskim

                                                                                                       


                                            Od 2020 r   w  rejonie czerwonogradzkim ,obwód lwowski        

 Nadbużańskie zagłębie węglowe odkrył przed wojną polski geolog Jan Samsonowicz,

 profesor Uniwersytetu Lwowskiego, który w 1931 sformułował hipotezę o możliwości 

występowania na Wołyniu, Wyżynie Lubelskiej i Podlasiu węgla pod pokładami skał 

jurajskich i kredowych. 

Od 1935 jego hipoteza była pozytywnie weryfikowana kolejnymi wierceniami. 

Radzieccy geologowie przejęli jego badania jeszcze w czasie wojny i już wtedy wiedziano,

 że teren wołyńsko-lwowsko-lubelski jest węglonośny, choć nie było jeszcze konkretnej

            oceny poszczególnych złóż.   

          Dokonano jej faktycznie u schyłku lat 40., czyli na krótko przed korektą granic

 

                                                                                *********

                                                                  Червоноградський район

                                             Rejon został utworzony 17 lipca 2020  

 W jego skład weszły w całości dotychczasowe rejony radziechowski, sokalski i obszar

 czerwonogrodzkiej rady miejskiej oraz mniejsza część rejonów kamioneckiego i żółkiewskiego.

 

                                                               Powierzchnia - 2997 km².

                                                                          Herb rejonu

                                                         zatwierdzony 20 sierpnia 2021 r.

 Srebrny gryf nawiązanie do  herbu księstwa Bełskiego, a później województwa bełskiego, 

              którego tereny obejmowały ziemie współczesnego regionu Czerwonogradzkiego. 

                           Kolor czerwony reprezentuje „miasto Czerweń”.

                                     Czarny oznacza żyzne ziemie rejonu

                 Połączenie czerwieni i czerni symbolizuje Czerwonograd i wydobywcie węgla,

                      a także podkreśla tradycje walki narodowowyzwoleńczej w tym regionie.

                                   Lwy symbolizują  położenie  w obwodzie  lwowskim

                                                                             Flaga


                                    

                                                                           ***********

                                                               Rejon sokalski

                                                                      Сокальський район 

                                     zlikwidowany przez reformę administracyjną  w 2020 roku.

                              Cały jego obszar wcielono do nowego rejonu czerwonogrodzkiego.

                                                          Głównym miastem był Sokal.

                                                            Powierzchnia-  1573 km².

                                                                          Herb rejonu

                                                                      Od 16.VIII. 2002 r

                                                                        Flaga rejonu

                                                                            *******     

                                                                           Sokal

                          leży nad Bugiem, około 20 km na wschód od granicy polsko-ukraińskiej

                                         , 80 km na pn. od Lwowa

                                                                            Herb miasta

                                                                

                                                                    Przyjęty 17.III.1999 r

                                                      Nawiązanie do pieczęci miejskiej z 1565 r

                                                                                     Flaga

                
                                                                                       *******

                                                                      

                                                                                    XVI-XIX w                  

        

     
    1885

                                Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z 1377 roku.

 Miasto w księstwie bełskim, , które w końcu XIV wieku po książętach ruskich objęli w posiadanie 

książęta mazowieccy w osobie księcia Siemowita IV, spowinowaceni z ostatnim dziedzicznym

              władcą Rusi Halicko-Włodzimierskiej Bolesławem Jerzym II (zm. 1340).

                                                     

                                 Położony był na tzw. czarnym szlaku wypraw tatarskich. 

                          W 1424 roku Siemowit IV nadał miastu prawo magdeburskie.

                    W 1462 roku wszedł w skład nowo utworzonego województwa bełskiego, 

                       przekształconego z księstwa bełskiego po jego inkorporacji do Korony. 

 

                  Sokal wówczas stał się miastem powiatowym i siedzibą starostwa

                    Po pierwszym rozbiorze w 1772 r. Sokal znalazł się w granicach

                               monarchii Habsburgów                                                             

                  XI-1918  -III.1919 pod adm. Zachodnioukraińskiej Republiki Ludowej

                       Od 1920   siedziba  powiatu sokalskiego w woj. lwowskim. 

 

                                    27.IX.1939-  12.X.1939 -- okupacja radziecka

                               Od 1.VIII. 1941 r w składzie dystryktu  Galicja - GG

                               Zajęty 19 lipca 1944 roku przez Armię Czerwoną

              Po zakończeniu działań wojennych część Sokala (wieś Żwirka) pozostała przy Polsce,

                        po czym w  1951 .w ramach umowy o zmianie granic została włączona 

                                            do Ukraińskiej SRR będącej częścią ZSRR. 

                                     Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                                                          

                                                                           *********

                                                                         Żwirka 

                                                                          (ukr. Жвирка)                                                                   

                                – osiedle typu miejskiego, położone w rejonie czerwonogrodzkim 

                                           obwodu lwowskiego Ukrainy, położone nad rzeką Bug

                                                   2 km na pd.-zach od centrum Sokala.

                                                   Obecnie stanowi część miasta Sokal. 

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           Herb

                                                            Herb  przyjęty 17.XI.2000 r

                                                         Nawiązanie do XIX w herbu Sokala

                                                                              Flaga

                                                                      

                                       Skrzyżowany  młotek i klucz francuski- symbol kolei

                                    

                                                                                                                                                                                                                                                  ******                                                                                                                                                                                                


                                  Miejscowość założona w 1885 roku  (stacja kolejowa Sokal)

                                     1929 ?- nadanie nazwy Żwirka  ( na cześć Franciszka  Żwirko )

                                           Od 1939 w  GG dystrykt lubelski,powiat Hrubieszów

                                                   1944.do 1951 w województwie lubelskim

                                                     1951 włączona do Ukraińskiej SRR. 

                                                               1956 -status osiedla 

                                       Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                                                                          *****

                                           Czerwonograd

                                                                   ukr. Червоноград

              miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim, stolica rejonu czerwonogrodzkiego,

                     9 km na południe od miasta Sokal, 15 km na wschód od granicy z Polską, 

                                                   u ujścia Sołokiji do Bugu.                                  

                                                                      Herb miasta

                                                          

                                                              od 27.IX.2002 r      

             Tarcza dwudzielna w pas ,w polu górnym czerwonym trzy stylizowane  czarno -złote 

                               wózki górnicze z węglem  - symbolizujące gospodarkę miasta                                      

                         W polu  dolnym  czarnym  (kolor  węgla)  2  złote gałązki paproci

                                                                                 Flaga

                                                              

                                                                                    ***                                                                                                

                                                                     

                                                                     wersja od 26.X.1976 r.

                                        Na tle flagi Ukraińskiej SRR, znajdują się 3 wózki  górnicze

                     symbol gospodarki miasta  i jego położenie u zbiegu 3 rzek: Bug, Sołokija i Rata.

                                                                            *****

                                                            

                                           Poprzedni  herbem Krystynopola był herb rodowy 

                                                 "Pilawa" - Potockich ,założycieli miasta


        1692- 1951 miasto nosiło nazwę Krystynopol na pamiątkę Krystyny z Lubomirskich Potockiej

                   ,          żony założyciela miasta Feliksa Kazimierza Potockiego

         W okresie międzywojennym Krystynopol znajdował się w granicach II Rzeczypospolitej, 

                                        Od  1920  w województwie lwowskim. 

                                    W latach 1934–1951 siedziba gminy Krystynopol.

                                                    

                     19 lipca 1944 Krystynopol został zdobyty przez Armię Czerwoną

         W pierwszych latach powojennych był miejscowością przygraniczną w woj. lubelskim.

                                      Od 3.XI.1951 - włączona do Ukraińskiej SRR

                                        W  lwowsko-wołyńskim zagłębiu  węglowym

                                                         

                                       Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                                                                         *******

                                               Bełz                                   

                                                                                          ukr. Белз 

                   – miasto na Ukrainie, w obwodzie lwowskim,w rejonie czerwonogrodzkim,

               położone nad rzekami Sołokiją i Rzeczycą, 4 km w linii prostej od granicy z Polską


                                                                              Herb miasta

                                                                    

                                                                 zatwierdzony 12 marca 1999 r 

                                                                      Herb znany  od XVI w.

                                                                                                                                                                                                                                                Flaga

                                                               

                                                                                      ****                               

                                                                        Herby historyczne

                                         

                                                                                                                                                         

                         5 .X.1377 lokacja miasta na prawie magdeburskim  z nadania księcia  

                                                    Władysława Opolczyka.

                              Bełz był stolicą Księstwa Bełskiego Rusi Czerwonej i

                            województwa bełskiego I Rzeczypospolitej  (1468-1793)

                      Następnie został zajęty przez Austrię podczas I rozbioru Polski (1772)

                                         i wszedł w skład Królestwa Galicji i Lodomerii.

                                                                 

                                                  1867-1918  w powiecie  sokalskim

                   1920-1939  w  II Rzeczypospolitej, miejscowość gminna w powiecie sokalskim  

                                                           województwa lwowskiego.

                           28 września 1939 r. miasto zostało zajęte przez Armię Czerwoną, 

                                        12 października 1939  przekazane Niemcom

                         20 lipca 1944 r. miasto zostało zdobyte przez wojska radzieckie 

                                               

                         Do 1951 roku znajdowało się w Polsce, w województwie lubelskim,

                                  w powiecie hrubieszowskim, siedziba gminy Bełz.

                       1951-1991 r. Bełz (Biełz) znajdował na terytorium Ukraińskiej SRR,

                        od 24.VIII. 1991 r. –w  niepodległej Ukrainie (rejon sokalski, obwód lwowski)

                                         2020-w  rejonie czerwonogradzkim

                       

                                                                     ****

                                                                                              Uhnów

                                                            ukr. Угнів                  

                                      Leży obecnie ok. 3 km od dzisiejszej granicy z Polską w linii prostej

                                     48 km na zachód  od Sokala

                                       Przez miasto przepływa rzeka Sołokija

                                                                             Herb

                                                                                                                    od 1642

                                                                          **********

                                                                    Dawne herby miasta

                                            

 

                                       

                                                                          1360- Pierwsza wzmianka o Uhnowie 

                                         1462  prawo miejskie od króla Polski Kazimierza Jagiellończyka

                                                                             od   1772 –  pod zaborem austriackim

 


                            W  II RP  w województwie lwowskim, w powiecie rawskim

                                                 

                           IX. 1939- w wyniku agresji sowieckiej na Polskę zajęty przez ZSRR

                        Od 17 stycznia 1940 r.  centrum rejonu  uhnowskiego, obw. lwowskiego.

                                                  od czerwca 1941 okupacja niemiecka,

                                   miasto znacznie zniszczone podczas II wojny światowej

                                    Od  X.1944 –  należał do Polski ,utrata praw miejskich 

                                     (gmina Uhnów, powiat tomaszowski, woj. lubelskie, 

                                                    także siedziba gminy Tarnoszyn)

                                       15 lutego 1951 w ramach umowy o zamianie granic 

                                                    wcielony do Ukraińskiej SRR.

                                                    -   zamknięte miasto graniczne

                                                         1941-1951 gmina Uhnów     

                                   Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                                                           *********                                                                 

                                                                   Waręż                    

                                                                  ukr. Варяж

                               znajduje się w pobliżu granicy z Polską nad rzeką Wariażanka 

                                                                             Herb

                                                                  Herb znany od XVIII w

                Nawiązanie do wezwania miejscowego  kościoła św. Marka (pijarów) z XVII wieku.     



                                                           1419- pierwsza wzmianka 

                                                                 , kolejna w 1482 r.                                                      

                                          Prywatne miasto duchowne lokowane w 1538 roku

                               przez Feliksa Oszczowskiego z Oszczowa na mocy przywileju 

                                                          króla Zygmunta I Starego

                                                  1772-1918  w zaborze austriackim                                                  

                                                        1934–39 gmina  Waręż Miasto

                                             Do   września 1939 leżał w woj. lwowskim


                            Od 26 .X. 1939 do 1944 należał do Generalnego Gubernatorstwa, 

                                       w tym od 1 sierpnia 1941 do dystryktu Galicja

                 

                  Od 1944 do 1951 roku w granicach do Polski, jako siedziba gminy Waręż.

                                       w woj. lubelskim (powiat hrubieszowski)

                                26 listopada 1951  należał do USRR w ZSRR,              

                                 gdzie zmieniono nazwę na Nowoukrainka (do 1989). 

                               Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                                                                    ***                                

          Nazwa wsi  miała by  pochodzić od Waregów, którzy przebywali na tych terenach w X w.

 .            Według drugiej wersji  osadę  założyli  w XIII w.  jeńcy węgierscy i nazwali  Varos,

                                        która z czasem   przybrała obecna wersja

                                                                        ******                   

                                                           Chroborów

                                            ukr. Хоробрів

                               położony jest w pn. -zach. od Sokala

                         Pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1453 r

                Własność dworska (XIX w )  Osmolskich  następnie rodziny Kruszewskich.

                W II Rzeczypospolitej do 1934 samodzielna gmina jednostkowa.

           Następnie należała do zbiorowej wiejskiej gminy Chorobrów w powiecie sokalskim 

                                         w woj. lwowskim.


         27 .IX. 1939 r., teren gminy został zajęty przez wojska radzieckie, do 12 października 

               wojska te przekazały terytorium Niemcom i wycofały się za Bug i Sołokiję

             Po wojnie wieś weszła w skład powiatu hrubieszowskiego w woj. lubelskim.

 

     Na terenie gminy Chorobrów  w latach 19441951 znajdował się tu najdalej na wschód 

    wysunięty punkt Polski, położony u kolana Bugu na północny wschód od Ulwówka

             (najdalej na wschód wysuniętej miejscowości Polski) – 50°33' N 24°19' E


           W 1946 roku mieszkańcy zostali przymusowo wysiedleni do Związku Radzieckiego,

                              głównie w okolice obwodu tarnopolskiego. 

           W 1951 roku wieś wraz z niemal całym obszarem gminy Chorobrów przyłączono                                        do Związku Radzieckiego w ramach umowy o zmianie granic z 1951 roku.

                 W 1953 roku wieś została ponownie zamieszkana; zmieniono nazwę na 

                           Prawda

                                Po rozpadzie ZSRR od 1991 roku w granicach Ukrainy

                         W 1993 roku przywrócono nazwę wsi – Chorobrów (ukr. Хоробрів). 

                          

                                                               *******

                                                       Filatelistyka

                                                       Znaczki austriackie

                                                       od 1.VI.1850 -  XI.1918


Poczta od 1857 r
 
Poczta od 1865 r


                                                 


                                                           
                                   

                                              

                                                                  *****

                                                            Znaczki polskie 

                                                        1919-1939,1944-1951


                                                 Polskie placówki pocztowe

                                                          do 30 X.1951 r

                                   Bełz, Krystynopol, Leszczków, Uhnów,Waręż, 

                                                      Zabuże, Zdżarynki


                                                                         datownik Zabuże

                                                                      ****

                                                              Znaczki ZSRR

                                                              1939-1941 

                                                          (rejon uhnowski)

                                                                     ****

                                                               1951-1991




                                                                   ****

                                                           Znaczki Ukrainy

                                                                od 1992 r



                                                                  *****

                                        Znaczki Zachodnio -Ukraińskiej Rep. Lud.

                                                          XI.1918- III.1919 

                                                                      ***

                                                  Okupacyjne niemieckie (GG)

                                                         X.1939 -   VII.1944

                                                                                                                                                            


                                                                    *****

                                                           Karty pocztowe



                                                                   ****

                                                                        



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz