środa, 28 listopada 2018

Suwalszczyzna

                          Suwalszczyzna jest krainą historyczną 

                                      utożsamianą z Jaćwieżą

 
                     Łącznie  obejmuje obszar  nieco ponad  12 000 km²
            Granice Suwalszczyzny odpowiadają granicom utworzonej w 1867 r. guberni suwalskiej,
               bowiem wtedy zaczęto tę współczesną nazwę powszechnie stosować

 Tak rozumiana Suwalszczyzna obejmuje swym zasięgiem tereny północno-wschodniej Polski
(część województwa podlaskiego położona na północ od Biebrzy-  powiaty suwalski, 

sejneński i augustowski oraz miasto Suwałki ( 3886,86 km²)



Znacznie większą część należącą do Republiki Litewskiej (na zachód i południe od Niemna)
 - Okręg mariampolski (lit. Marijampolės apskritis) i część okręgu olickiego (lit. Alytaus apskritis) -

  rejon łoździejski (Lazdijų rajono savivaldybė)

                                                      ,
                                                                             *****

               Najmniejszą część  historycznej Suwalszczyzny stanowi
 położona na zachód od Niemna znajdującą się na Białorusi (ponad 450 km² w rejonie Sopoćkiń ) Suwalszczyzna Sopoćkińska  zwana też Trójkątem Sopoćkińskim.

                                                                      ******
                                                                                  
                                                     VII w–1283 Jaćwież

                                                    

                                                              Jaćwież (Sudowia)
                  obszar pograniczny pomiędzy ziemiami polskimi, ruskimi i litewskimi.
                  pokojem melneńskim w 1422 roku podzielono między Królestwo Polskie,
                               zakon krzyżacki i Wielkie Księstwo Litewskie

                                                

                         Od 1413 r. w ramach Wielkiego Księstwa Litewskiego

                                                         
                                                   (województwo trockie).

                                         1795-1807 -Prusy Nowowschodnie


                                                       

                                                               (Neuostpreußen)

                     1807-1815     departament łomżyński  w Księstwie Warszawskim

                                                           

                       Po 1815 r w składzie różnych jednostek administracyjnych
                                           kongresowego Królestwa Polskiego,
                                             
                                                         

                                            1816-1837-województwo augustowskie

                                              1837-1867-  Gubernia augustowska

                                              1867 do 1915 r.  Gubernia suwalska
                                                           ( Сувалкская губерния)

                                                           

                                                1915-1919 -okupacja niemiecka
                                                                      Ober Ost


                                     W  1919-gubernię podzielono między Rzeczpospolitą
                          (powiaty: Augustów, Suwałki i mniejsza część sejneńskiego)
                                                a państwo litewskie



                                                                          *********
                                                       Suwalszczyzna polska

                                      
 26 lipca 1919 roku Rada Najwyższa Ententy  zadecydowła, że po wycofaniu się Niemców 

tymczasowym rozgraniczeniem między Polską a Litwą będzie linia demarkacyjna,

                       nazwana od nazwiska twórcy   „linią Focha”

, pozostawiająca po polskiej stronie powiaty suwalski, augustowski oraz pół powiatu sejneńskiego

 z Sejnami i czteroma gminami: Krasnopol, Krasnowo, Berżniki i Giby.

 Linia demarkacyjna na Suwalszczyźnie została potwierdzony w polsko-litewskiej umowie 

podpisanej 7 października 1920 roku w Suwałkach i pokrywała się z wytyczoną 

w 1919 roku linią Focha.

                                                                                  ****                                                                                                                                           
                                            1919-1939-  powiaty
                                                              województwa białostockiego


                                   X.1939 - X 1944- okupacja niemiecka         
                                     XII.1939 - Suwalken , 1941 -Sudauen 


                                         
                        Powiat Sudauen  ( Landkreis Sudauen)  włączono do
                                                            Prus Wschodnich

                                                                        ****
                                                                  Augustów

                                                         IX. 1939 r.-  włączony do ZSRR ,
                                                 w rejonje białostockim  Białoruskiej SRR
                                                     15.IX. 1940-1945 (de facto 1940-1941 i 1944-1945)



VI. 1941- IX.1944  w  w granicach Bezirk Bialystok


                                           
                                                                        *****
                                                1944-1975   województwo białostockie


                                                    1975–1998   województwo suwalskie 


                                                Od 1998 - w województwie podlaskim

                                                       

                                                        Ludność-ok.185 tyś.

                             3,04%- mniejszości narodowe: litewska w rejonie Puńska i Sejn,
                białoruska w okolicach Lipska oraz kilka starowierskich wsi potomków dawnych                                                                 rosyjskich imigrantów (powiat augustowski).


                                        Suwałki - największe miasto całej historycznej Suwalszczyzny
                                                    centrum kulturalne polskiej Suwalszczyzny

                                Nazwa Suwałki  -przypuszcza się, że to jest przekształcone
                                    litewskie 'susiwilkai' = 'włóczęgi' (tak mieli przezywać                                                                                            mieszkańców tej okolicy - Litwini)


                                                                           ********
                                                                       Herby

                                                                         Suwałki


Herb Suwałk przedstawia wizerunki św. Romualda i św. Rocha, trzy góry zwieńczone koroną,
 umieszczony nad koroną krzyż i czarnego psa. Zastąpił on herb guberni suwalskiej, który obowiązywał od 1869 roku.

Św. Romuald – to założyciel zakonu kamedułów, św. Roch jest symbolem opiekuńczości i ochrania
 przed zarazami. Pies u jego nóg symbolizuje wiarę, wierność i posłuszeństwo.
 Trzy zielone góry nawiązują bezpośrednio do kamedułów, gdyż trzy góry z koroną są godłem 
tej kongregacji zakonnej.


****

Herb powiatu suwalskiego

 W tarczy koloru złotego trzy zielone góry ułożone obok siebie, na środkowej świerk tej samej barwy, symbolizujący lasy. W tle trzy błękitne falujące pasy poziome, oznaczające trzy rzeki: Rospudę płynącą przez ziemię augustowską, Czarną Hańczę, związaną z Suwałkami i Marychę, wijącą się przez Sejneńszczyznę.
 Herb nawiązuje do herbu guberni suwalskiej.

Herb został ustanowiony Uchwałą Nr V/31/03 Rady Powiatu 
w Suwałkach z dnia 26 lutego 2003 r.

                                                                   ***************
                                                  Herb powiatu augustowskiego
                                                                       
ustanowiony Uchwałą Nr 8/II/02 Rady Powiatu w Augustowie z dnia 17 grudnia 2002 r.

Na tarczy trójdzielnej falą srebrną z lewa w skos. W polu górnym błękitnym z prawa – mitra książęca złota. Pole dolne zielone
Niebieskie pole symbolizuje niebo i jeziora ziemi augustowskiej, zielone pole symbolizuje Puszczę Augustowską i rolnictwo, a fala Kanał Augustowski oraz rzeki płynące przez powiat.
 Mitra pochodzi z herbu Augustowa.


Herb Augustowa

Od 1557 r

                                                                       
                              czerwone pole - kolor czerwony symbolizuje władzę,
srebrna mitra Wielkiego Księcia Litewskiego zwieńczona złotym krzyżem - pokazuje, 

że Zygmunt August był również władcą Litwy, a Augustów leżał na pograniczu Korony i Litwy,
złote litery S i A splecione antykwą renesansową - monogram Zygmunta II Augusta

 (łac. Sigismundus Augustus) spotykany m.in. na królewskich arrasach na Wawelu,
mniejsze złote litery: z lewej P, z prawej R - skrót od łac. Poloniae Rex, czyli król Polski.


                                                                     *************
                                                           Herb powiatu  sejneńskiego

 ustanowiony przez Radę Powiatu 31 maja 2017

                  Przedstawia w polu czerwonym głowę tura czarną ze srebrnymi rogami,
                      między którymi złota korona królewska i takiż krzyż podwójny w pas.
                                                                         
                                                                           Sejny


 na czerwonej tarczy typu hiszpańskiego profil głowy tura, skierowany frontem w lewą stronę. 
Pod głową tura skrzyżowane centralnie miecz z lewej i włócznia z prawej skierowne ku górze 
w kolorze białym. Siedem pól na rękojeści miecza oznacza siedem historycznych
 gmin powiatu sejneńskiego.

Współczesna wersja herbu powstała w 1963 roku z okazji obchodów 
400-lecia nadania Sejnom praw miejskich.

***
                                                                           
                                        W latach 1807–1925, 1956–1975 i od roku 1999
                                                                 miasto powiatowe

                                                                             *******
                                                                   
                                                             Wojewodztwo podlaskie

                                                                         *********

                                              Suwalszczyzna Sopoćkińska

 – mały region geograficznie i etnograficznie wyodrębniony po II wojnie światowej, gdy część byłego powiatu augustowskiego  (gmina Wołłowiczowce ) oraz fragment powiatu suwalskiego, rejon Kalet) weszła w skład Związku Sowieckiego.
Podział ten był niezgodny zarówno z postanowieniami jałtańskimi jak i umową polsko-sowiecką z 1945 r., które uznawały tzw. Linię Curzona (przebiegającą tu wzdłuż Niemna) za wschodnią granicę Polski.                                                                   
Dawna przynależność do guberni suwalskiej ziem aż do Niemna (na odcinku do ujścia Łosośnej) pozwala zaliczyć  Sopoćkinie do historycznej Suwalszczyzny i traktować je jako stolicę jej białoruskiej części .

                       

 Wciśnięty między granicę z Polską na zachodzie, z Republiką Litewską na północy i Niemen na wschodzie, a połączony na południu jedynie przesmykiem o szerokości nieco ponad 11 km i jedną drogą z pozostałą częścią Białorusi.

                                                                      ******

1907


                                   
                                                                  *******

                                                              Herb Sopoćkin

                                                  
                                                         do maja  1870 miasto

                                 Rejon sopoćkiński 1940-1959 (de facto 1940-1941 i 1944-1959)

        15 stycznia 1940 na terenach okupowanego przez ZSRR powiatu augustowskiego –
                 gminy Balla Wielka, Hołynka, Lipsk, Łabno i Wołłowiczowce (z Sopoćkiniami.)
                                     Wszedł w skład obwodu białostockiego.

            Na mocy umowy granicznej pomiędzy Polską a ZSRR z 16 sierpnia 1945 roku
                                 gminę wiejską Lipsk oddano Rzeczypospolitej Polskiej,
                                 natomiast pozostały obszar rejonu pozostał przy ZSRR,
                                           stając się częścią obwodu grodzieńskiego

            10 marca 1959 doszło do skasowania rejonu i włączenia go w skład większego
                                                           rejonu grodzieńskiego.

           Sielsowiet Sopoćkinie (biał. Сапоцкінскі сельсавет, ros. Сопоцкинский сельсовет)


                                                                            *******
                                                                   Warwiszki

wieś na Litwie, dawny zaścianek szlachecki, położona nad Niemnem w rejonie Łoździeje 

w pobliżu Kopciowa (13 km na południe). Jest to najdalej na południe wysunięta miejscowość

 Republiki Litewskiej otoczone  z trzech stron przez ziemie Białorusi.


          Od 1795 -granica zaboru pruskiego i rosyjskiego przebiegała na Niemnie i
                         miejscowość   znalazła się od tego czasu na granicy

W okresie rozbiorów miejscowość należała do Prus, następnie Księstwa Warszawskiego i
                                    wreszcie Królestwa Polskiego (kongresowego),
                               w tym od 1867 r. znalazła się w guberni suwalskiej.

Przed 1918 wieś należała do parafii Kopciowo w gminie Wołowiczowce w powiecie augustowskim.

                                       
                        Fragment mapy powiatu augustowskiego gubernii suwalskiej (1907)
                                                             z okolicami Warwiszek

            Od końca 1920 r. do początku 1923 r. wieś znajdowała się w strefie neutralnej między
           Polską i Litwą. Znalazło tu schronienie wielu Polaków-uciekinierów z Litwy,
                                      którzy utworzyli "Samorząd Warwiszkowski".


             15 III 1923 zlikwidowano strefę neutralną. Warwiszki przypadły Litwie,
             jednakże ludność, nie godząc się z tą decyzją, nadal strzegła wsi z bronią w ręku.

Dopiero 27 III 1923, po zaciekłej obronie przed batalionem policji litewskiej wieś uległa, a ludność 

          schroniła się po polskiej stronie, na drugim brzegu Niemna.


****
W i G  1928

                                                                  Znaczki

                                     Nadruk Samorząd Warwiszki na 3 znaczkach Polski z 1923 r





                 Miały być to  znaczki  poczty powstańczej dostarczajacej przesylki do najbliższej
                                   placówki pocztowej w Polsce  -w Sopoćkiniach

             Znaczki te pojawiły się na rynku filatelistycznym w połowie 1923 roku i były prywatną,                                         spekulacyjną emisją pastora Adolfa O. Plamscha, mieszkającego w Grodnie

                                                                       
                                                                          ******
                               Znaczki pocztowe będące  w obiegu na                                                    terenie polskiej Suwalszczyzny


                                                1858-1860, 1865-1915  znaczki rosyjskie




                                                   1860-1865   - Królestwa Polskiego
                                             


                                                  1916-1919  - niemieckie okupacyjne
                                      Obszar Etapów Głównodowodzącego Armii Wschód
                                                            Ober-befehlshaber Ost

 





                                                               1920-1939 - polskie


                                                      1939-1944-  znaczki  niemieckie



                                                 od 1941-44 -  w pow. augustowskim



******

                                                        1939-1941   -  znaczki ZSRR
                                                              ( pow. augustowski)


                
                                                         Od    XII.1944- znaczki  polskie

                             




                         Maria Stanisława Konopnicka z domu Wasiłowska (ur. 23 maja 1842
                                 w Suwałkach, zm. 8 października 1910 we Lwowie)



                                    Andrzej Witold Wajda (ur. 6 marca 1926 w Suwałkach,
                                                zm. 9 października 2016 w Warszawie)




                                                                       *********
                                                                            Litwa

Mi 324

                                   Na znaczku mapa z zaznaczonymi terenami uważanymi
                                       za okupowaną przez Polskę  część   Litwy

                                                                           *****
                                       Następny post- Suwalszczyzna litewska


                                                 


                                                                 


                                                 
                                                   


                                                       





                                                                     








 
                                                                         
                                                           

                                           


                                                                 

                       
                                                                       

                                                               

                                                               


                                                             

                                                                               

                                     

                                                   



                                                           


                                                                     


                                                       



           
           


               
                                               

                 

                         


                           
                                 

       
                               
           

                                 

                             



                       .
                                       

                           
                             


                                   
                                             
                                               


                                                                   *********
                                         


*********







                                                       okupacyjne niemieckie

                                               litewskie ( Suwalszczyzna litewska)




                                                                1918-1940

                                                               polskie
       
                                                            niemieckie


                                                                  ZSRR


                                                                   Litewskie




Brak komentarzy:

Prześlij komentarz